IBA (Individuele Afvalwater Behandeling)
Ik heb een idee voor een IBA van 120 m2 Helofytenfilter voor maximaal 24 lozings eenheden totaal geintegreerd in het toekomstige Permacultuur bospark.
Daarbij is gekozen voor maximaal 24 lozings eenheden daar een grotere unit geen aanspraak kan maken op een ontheffing van aansluiting op het rioleringsnet en dit een zeer royale overdimensionering van de installatie is.
De IBA is in eerste instantie bedoeld voor de in 2012/2013 te plaatsen sanitaire eenheid en wellicht bedoeld voor het effluent van een toekomstige anearobe biogasreactor om de zuivering nog nader te verbeteren. Daarbij is 1 en ander zo groot dat ook een bus vol bezoekers de IBA niet van streek kan maken.
19-8-2011 GD a (1e versie)
Daarbij is gekozen voor maximaal 24 lozings eenheden daar een grotere unit geen aanspraak kan maken op een ontheffing van aansluiting op het rioleringsnet en dit een zeer royale overdimensionering van de installatie is.
De IBA is in eerste instantie bedoeld voor de in 2012/2013 te plaatsen sanitaire eenheid en wellicht bedoeld voor het effluent van een toekomstige anearobe biogasreactor om de zuivering nog nader te verbeteren. Daarbij is 1 en ander zo groot dat ook een bus vol bezoekers de IBA niet van streek kan maken.
19-8-2011 GD a (1e versie)
Concept eigen IBA (Individuele Afvalwater Behandeling)
Op basis van onderstaand artikel heb ik het idee opgevat om 1 en ander heel simpel op te zetten: de afvoer van de sanitaire unit gaat via een septic tank en een voorraad tank naar een helofytenfilter waarvan het water of in de vijver komt of weer hergebruikt word in de sanitaire unit. Dit idee wil ik nu omzetten naar een werkbaar plan zodat 1 en ander in 2012 of 2013 uitgevoerd kan worden. Voor de septic tank en de voorraadtank zijn op dit moment al 4 gerecycelde dikwandige polyester "punten" beschikbaar die daarvoor aangepast moeten worden. Deze punten zijn dusdanig stevig dat deze ondergronds danwel in een heuvel geplaatst kunnen worden: In het ontwerp van de IBA wil ik zo weinig mogelijk verval van de afvalstromen hebben om een minimaal aan pompenergie benodigd te hebben. In concept word het vuile water verpompt om daarna onder verval door de diverse stappen te stromen. Een fonteintje lijkt me daarbij visueel leuk maar milieutechnisch een onnodige optie
19-8-2011 GD a (1e versie)
--------------------------------------- (onderstaand van de website http://www.ecofyt.nl )
Zuivering met riet
“Deze gegevens zijn
ontleend aan de website http://www.ecofyt.nl. Het copyright (©) is van ECOFYT en
de auteur,
F. van Dien.
De adresgegevens van ECOFYT zijn: De Schepen 17, 5688 VM Oirschot, Nederland. Tel: 0499-550328,
e-mail: [email protected].“
Inhoudsopgave
Over
ons............................................................................................................................
4
Onze
producten.................................................................................................................
5
Helofytenfilters............................................................................................................
6
Inzetmogelijkheden........................................................................................................
7
Werking..........................................................................................................................
7
Opbouw...........................................................................................................................
7
Doorsnede.....................................................................................................................
8
Grafieken........................................................................................................................
9
De
kosten......................................................................................................................
12
Onderhoud...................................................................................................................
12
Voorzorgen.................................................................................................................
13
Projecten........................................................................................................................
14
En nu verder….................................................................................................................
20
Contact
met ECOFYT....................................................................................................
21
De
meest gestelde vragen:...........................................................................................
21
Wettelijke
bepalingen...................................................................................................
24
Over
ons
ECOFYT is ontstaan in 1992 en is het eerste Nederlandse
bedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in het ontwerpen en aanleggen van
helofytenfilters.
Tot het assortiment behoren:
infiltratievoorzieningen,
vloeivelden,
horizontaal doorstroomde helofytenfilters
en vooral:
verticaal doorstroomde helofytenfilters.
Op het ogenblik wordt er op jaarbasis ca. 250.000 m³ water
gereinigd door onze filters!
Toepassingen van deze natuurlijke wijze van afvalwaterbehandeling
vindt men vooral in het buitengebied, daar waar riolering een onnodig dure
oplossing is. Voorbeelden zijn: woonhuizen, melkveehouderijen en campings. Maar
ook op het gebied van oppervlaktewater en afstromend regenwater zijn
helofytenfilters een interessante optie.Al in het voorjaar van 1994 heeft ECOFYT
haar eerste proefinstallatie bij een melkveebedrijf gerealiseerd.
Waterschap De Dommel verrichtte hier onderzoek naar de
zuiveringsprestaties van het systeem.
De ervaringen van de eerste drie jaar zijn verwerkt in een zeer
positief rapport van de GTD van de waterschappen Dommel, Aa en Maaskant, wat ons
enorm gestimuleerd heeft om door te gaan
Trends: de laatste tijd worden we vaker gevraagd om grotere
projecten te ontwikkelen. In 2006 ontwierpen we veel vloeivelden voor de
behandeling van oppervlaktewater, vaak als lid van een projectteam. Zo zijn er
in het voorjaar van 2006 twee vloeivelden ontworpen, samen met Alterra, Dienst
Landelijk Gebied en waterschap Peel & Maasvallei. De eerste ter grootte
van 40.000 m² (4 ha.), de tweede ter grootte van 2.100 m². In het najaar waren
we aan het ontwerpen voor stadsdeel Amsterdam Noord, het projectbureau
Noordwaarts en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier: één verticaal
doorstroomd filter van ruim 3.500 m² en twee versies voor een vloeiveld van
ruim 2 hectare. Het is duidelijk een grotere schaal; veel van deze projecten
zullen ook niet gerealiseerd gaan worden door ECOFYT, bij dit soort projecten
gaat het meer om de kennis die we in de loop der jaren hebben kunnen opbouwen.
Hiervoor worden we dus uitgenodigd voor adviezen, berekeningen, rapportages èn
tenslotte de ontwerpen en tekeningen etc. Zelf waarderen wij deze verandering
enorm en de verwachting is dat deze trend doorzet, ook voor Amsterdam Zuid is
een traject gestart. Wij zien het als een fantastische uitdaging en we blijken
in staat te zijn om ook op deze schaal met ontwerpen te komen waar de
opdrachtgevers zeer over te spreken zijn.
Een andere trend is dat we meer voor de ècht ingewikkelde projecten
worden uitgenodigd. Maatwerk tot in het extreme! Een leuk voorbeeld is de
geWOONboot; water zuiveren in twee drijvende helofytenfilters èn het water moet
weer tot drinkwater bruikbaar worden gemaakt. Ook dit project gebeurde in
teamverband, alle betrokken partijen moesten veel met elkaar afstemmen om tot
het gewenste eindresultaat te komen. Voor deze ark moesten we overigens niet
“alleen” het helofytenfilter ontwerpen en bouwen, ook alle (inpandige) tanks
voor dit systeem (8 stuks) èn de stalen bakken voor de filters zijn door ons
berekend en ontworpen.
Internationaal is er gaandeweg ook wat veranderd: het deelnemen aan
conferenties als Avignon (2004), Derby (2005) en Lissabon (2006) leidde tot meer
internationale contacten en, wat natuurlijk de bedoeling is van die
“samenscholingen van specialisten”: meer kennis van en inzicht in de
materie.
In onze projecten zijn, naast bovengenoemde partijen, o.a. als
opdrachtgever of subsidieverlener betrokken geweest: Gemeenten
Den Haag, Boxtel, Havelte, Amsterdam, Almere, Delft, de
WaterschappenDrenthe,
Friesland, Zuiderzeeland, Waterschap Vallei & Eem, Hoogheemraadschap de
Fleverwaard, Hoogheemraadschap van Delfland, Zuiveringsschap Hollandse Eilanden
en Waarden, Gemeenschappelijke Technologische Dienst van de waterschappen De
Dommel, De Aa & De Maaskant, Provincies Noord-Brabant, Drenthe,
Noord-Holland en verder instanties
als Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer, Vereniging Natuurmonumenten, Brabant
Water, DWR ofwel Waternet, Vereniging Het Hoeksewaards Landschap, Stichting Het
Zeeuwse Landschap, Stowa (Stichting Toegepast Wateronderzoek), Stichting DOEN!,
Bureau Witteveen & Bos, DHV-AIB Hogeschool Delft
Ook voor u zullen wij graag een offerte maken voor de aanleg van
een helofytenfilter.
Onze werkwijze is als volgt: wij hebben een vragenlijst
samengesteld waarmee een inzicht in de diverse stromen van afvalwater kan worden
verkregen. Als u die ingevuld terugstuurt, samen met een bouwtekening van uw
situatie, kunnen we tegen kostprijs een ontwerp uitwerken van een
afvalwaterzuivering, toegespitst op uw situatie en wensen. U weet dan precies
wat u, financieel gezien, kunt verwachten.
Voor nadere informatie kunt u ons altijd even bellen,
faxen of e-mailen:
De Schepen 17
5688 VM Oirschot
Tel:
0499-550328
Fax: 0499-550329
E-mail: [email protected]
Onze producten
Het moge duidelijk zijn: helofytenfilters zijn ons product (in alle
mogelijke variaties) en afvalwaterzuivering en preventie van vervuiling zijn
onze doelen.
Wat betreft het daadwerkelijk aanleggen werken we door heel
Nederland.
Een nieuwe ontwikkeling is dat wij zowel gecertificeerde als
ongecertificeerde systemen kunnen aanbieden. Door onze deelname in de Coöperatie
IBA-installateur U.A., zijn wij inmiddels een gecertificeerd aannemer. Voor het
echte maatwerk kunt u echter ook bij ons terecht, het gecertificeerde systeem
kent namelijk maar een heel beperkt toepassingsgebied. Onze kennis en ervaring
gaat veel verder dan dat.
Voor adviezen, ontwerpen en begeleiding werken
we over de hele wereld. We hebben ontwerpen gemaakt voor projecten in België,
Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal, tot en met Australië en Chili. Het betrof
zowel particuliere als bedrijfsmatige situaties.
Wat we u dus kunnen aanbieden is onze kennis om te komen tot een
helofytenfilter dat precies is afgestemd op uw situatie. Dit kan op volledige
“Turn key”-basis of door zelfbouw, met alle tussenliggende variaties. U zou (aan
de hand van het door ons gemaakte ontwerp) zelf aan de slag kunnen gaan, maar
bepaalde onderdelen die voor u te moeilijk zijn, weer aan ons kunnen
uitbesteden. Wij kunnen alle benodigde materialen bij u afleveren, afijn, u
ziet, de mogelijkheden zijn (bijna) onbeperkt.
Ook kunnen we in het voortraject het nodige voor u doen.
Onze totale productenlijst is hiermee als volgt:
·
Advies op het gebied van
(natuurlijke) afvalwaterbehandeling
·
Rapportage met betrekking tot
de bestaande lozingssituatie
·
Onderbouwende rapporten ten
behoeve van vergunningen
·
Berekeningen met betrekking tot
de benodigde materialen
·
Adviseren en leveren van de te
gebruiken materialen
·
Het maken van materiaal- en
urenstaten
·
ontwerptekeningen
·
(ondersteunend)
bouwmanagement
·
ondersteuning tijdens de
uitvoering
·
Uitvoering
·
Onderhoud en nazorg
·
Rapporten met betrekking tot
onderhoud en nazorg
·
Wateranalyses
Helofytenfilters, geschiedenis
Helofytenfilters zijn inmiddels al weer zo'n vijftig jaar oud. De
eerste onderzoeken, met name in de Verenigde Staten, Duitsland en Denemarken,
toonden meteen al aan dat met rietplanten uiterst efficiënte systemen voor
waterzuivering te bouwen zijn.
Aanvankelijk waren er echter wel wat problemen
met de doorstroming. Hoe moest het filter worden samengesteld, zodat je zowel
een goede zuivering behield, maar ook de zekerheid dat het systeem echt duurzaam
was? Toen dit probleem (en wat er al niet méér mis kon gaan) beter begrepen
werd, was de stap naar de toepassing in het buitengebied, als een interessant
alternatief voor een aansluiting op het (druk-)rioolstelsel, gauw
gezet.
De voordelen van afvalwater op deze manier aanpakken, zijn
aanzienlijk. In de eerste plaats wordt het afvalwater dicht bij de bron
gezuiverd. Hierdoor hoeft het niet over grote afstanden via dure leidingen en
pompsystemen getransporteerd te worden. Dit voordeel wordt uiteraard groter
naarmate de woning meer afgelegen is.
Het afvalwater dat in de bodem tussen
de rietwortels gezuiverd is, kan ter plaatse afgevoerd worden naar een sloot, of
het kan in de grond gedraineerd worden.
Inmiddels zijn helofytenfilters "volwassen" geworden. Ze zijn
duurzaam en betrouwbaar. De zuiverende werking van helofytenfilters is ook
groter dan die van vergelijkbare kleinschalige zuiveringsinstallaties. Het
rendement is zelfs vergelijkbaar met dat van moderne grote
rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Verder is een helofytenfilter goed in het
landschap in te passen, of het nu gaat om een kleine hoeveelheid afvalwater of
om een heel grote. Een helofytenfilter is op maat te maken, voor bijna iedere
situatie.
Daarnaast vergt het systeem nagenoeg geen onderhoud en energie, dus
ook financieel is een helofytenfilter aantrekkelijk.
De operationele kosten
behoren tot de laagste, vergeleken met andere kleinschalige systemen. Verdere
financiële voordelen liggen op het vlak van mogelijke vrijstellingen van
rioolbelasting en zuiveringsheffing. Op den duur verdient een helofytenfilter
zichzelf dan ook gedeeltelijk terug.
Omdat rioolbelasting en
zuiveringsheffing de afgelopen jaren flink zijn gaan stijgen, kan dit financiële
voordeel alleen nog maar groter worden. (De algemene verwachting voor de komende
jaren is dat die stijging door blijft gaan.)
Inzetmogelijkheden
Op dit moment is veel ervaring opgedaan met helofytenfilters bij
het zuiveren van:
·
huishoudelijk
afvalwater
·
spoelwater van melkleidingen en
tanks in de veehouderij.
Rietzuiveringssystemen worden (over de hele wereld) verder ook toegepast bij:
·
campings,
·
afgelegen hotels,
·
restaurants en bezoekerscentra,
·
bepaalde soorten industrieel
proceswater,
·
de behandeling van vervuild
water dat van wegen stroomt (“Run off”),
·
beekwater en ander
oppervlaktewater, in gevoelige natuurgebieden.
Werking
De werking van het helofytenfilter berust met name op de
activiteiten van bacteriën in de bodem. Vooral rond de rietwortels ontwikkelen
zich na korte tijd grote concentraties bacteriën die de afvalstoffen in het
water zeer efficiënt afbreken. De bacteriegroei rond de wortels wordt bevorderd
door de rietplanten, die als een soort 'snorkels' zuurstof uit de lucht opnemen
en naar de wortels transporteren.
Wat verder van de wortels af is de bodem
zuurstofarm en daar bevinden zich weer andere bacteriën, die geen zuurstof nodig
hebben. Het is juist deze unieke combinatie van verschillende bacteriesoorten in
een rietfilter die zorgen voor het grote zuiverende vermogen.
Helofytenfilters zijn, van alle kleine systemen, het beste
in staat om fosfaten en stikstof uit het afvalwater te verwijderen.
Stikstofverbindingen (eiwitten, ammonium, nitraten) worden voor een groot deel
omgezet in luchtstikstof.
Fosfaten worden in het filter gebonden. Omdat deze stof vastgelegd
wordt in het systeem, zal dit op den duur (naar schatting na enkele tientallen
jaren) verzadigd raken met fosfaten.
De levensduur van een
rietzuiveringssysteem is dan ook beperkt tot ongeveer 25 jaar.
Sommige
experts schatten de levensduur van helofytenfilters echter beduidend langer
in.
Na deze periode kan het systeem goedkoop vernieuwd worden door de grond
te vervangen.
De met fosfaat verzadigde grond is goed als meststof te
gebruiken.
Samengevat zijn het dus de bacteriën in de grond die het
eigenlijke zuiverende werk verrichten.
De rietplanten dienen met name voor de
zuurstofaanvoer.
Daarnaast zorgen de wortels van het riet ervoor dat de bodem
niet verstopt raakt.
In beperkte mate nemen de rietplanten ook fosfaten en
stikstof op voor de groei.
Een deel hiervan komt weer vrij als de rietplanten
afsterven in het najaar.
Opbouw
Een helofytenfilter is in wezen een zandfilter, beplant met
helofyten.
Helofyten zijn planten die in ondiep water groeien, waarbij ze in
de bodem wortelen en met stengel en bloeiwijze boven water
uitsteken.
Voorbeelden van helofyten zijn: riet, lisdodde, biezen, zeggen
etc.
Bij een helofytenfilter wordt meestal riet ingezet, omdat deze
plant het best bestand is tegen zware of wisselende (chemische) belasting.
Bovendien wortelen rietplanten zeer diep.
Voordat het water in het helofytenfilter komt, passeert het eerst
een septic tank, een vetafscheider en een pompput.
Bij de aanleg van het filter zelf, wordt een oppervlakte van een
aantal vierkante meters uitgegraven tot ruim een meter diep.
Per persoon is bij huishoudelijk afvalwater een oppervlakte nodig
van 3 tot 5 vierkante meter.
Het uitgegraven gedeelte wordt vanonder en zijdelings afgedicht met
een speciale sterke folie.
De volgende stappen zijn:
· leggen van drainageleidingen,
· aanvullen hiervan met grind,
· leggen van worteldoek,
· vullen met onze nauwkeurig samengestelde mix van zand, stro,
kalksteen en ijzergruis,
· maken van het infiltratiesysteem,
· afwerken met grind
en tenslotte kan het systeem beplant worden met jonge
rietplantjes.
Door middel van
de pomp in de pompput, wordt het rietveld enkele malen per dag bevloeid met
afvalwater.
De afvoer van het rietveld mondt uit in een controleput, zodat de
kwaliteit van het gezuiverde water beoordeeld kan worden, bij voorbeeld door het
nemen van monsters.
Vanaf de controleput kan het water afgevoerd worden naar een sloot
of in de bodem. Of naar een tweede pompput, opdat het gezuiverde water
hergebruikt kan worden.
Omdat het water schoon, helder en reukloos is, kan het benut worden
voor de toiletspoeling. Op deze manier kan bijna een derde van het totale
waterverbruik bespaard worden.
Het gezuiverde water kan ook voor andere doelen hergebruikt worden,
zoals schrobwater of voor het sproeien van de tuin.
Doorsnede
1 afvalwater van keuken, badkamer, (af)wasmachine
etc.
2 vetafscheider/ slibvangput
3 afvalwater van de toiletten
4 septic tank
5 pompput voor het voorbezonken afvalwater
6 grindbed met drukleidingen
7 substraat (vulmateriaal) van het helofytenfilter
8 grindlaag met drainageleidingen
9 controleput voor het gezuiverde water
10 afvoerbuis van het gezuiverde water
11 reservoir voor hergebruik van het water
(optioneel)
11a terugvoerleiding voor hergebruik water
(optioneel)
11b lozing op vijver, fontein (optioneel)
Grafieken
Bij het beschrijven van de werking van helofytenfilters kan je twee
kanten op:
hoe gaat het water door het systeem en wat komt daar bij kijken en:
wat gebeurt er met het water, wat betreft de verontreinigingen die
er in zitten.
Deze pagina's gaan over de laatste, de chemie-kant van het verhaal.
De getoonde tabellen zijn het eindresultaat van alle monsters (uitsluitend van
helofytenfilters die door ons zijn aangelegd) die zijn genomen en onderzocht in
zogenaamde sterlab-geaccrediteerde laboratoria. Deze werken volgens NEN- en
ISO-normen.
Het gaat hier om het eindresultaat van bijna driehonderd (!)
uitgebreide analyses.
De groene kolommen betreffen het vuile water, ook wel influent
genoemd, de blauwe betreffen het water dat uit het helofytenfilter komt (het
effluent).
Het influent-monster wordt doorgaans uit de pompput (dus ná de
septic tank en vetafscheider) gehaald. Dit betekent dat het afvalwater in feite
nog iets vuiler is, maar er zijn geen adequate voorzieningen toe te passen om de
kwaliteit eerder in het systeem te onderzoeken. Al met al is het uiteindelijke
zuiveringsrendement eigenlijk nóg iets beter, dus.
Er loopt sinds augustus 2000 een officieel vervolgonderzoek op één
van onze filters. Het betreft een rietveld dat we in 1995 hebben aangelegd en
dat toen drie jaar lang werd bemonsterd. Toen was dat uniek, zoveel monsters
gedurende zo’n lange periode. Nú is het voor het eerst dat een vijf jaar oud
filter zo intensief gevolgd wordt.
En wat blijkt: het is alleen maar beter gaan presteren! Daar zijn
we natuurlijk zeer verguld mee en we voelen ons bevestigd in het idee dat we een
goed product voeren. Het filter voldoet ruim aan de norm van IBA 3a. De nog
zwaardere norm 3b is bij dit filter nèt niet gehaald, dan had de fosfaatbinding
beter moeten zijn. We wisten dit eigenlijk al van tevoren, want het betreffende
filter was nog niet met ijzergruis als toevoeging gemaakt, daar zijn we pas in
1996 mee begonnen. We zagen geen mogelijkheid om deze toevoeging alsnog te doen
bij dit filter, zonder het voordeel te verliezen van de volwassen rietplanten
die daar nu groeien.
Nu dan de grafieken:
BZV5 staat voor Biochemisch
Zuurstof Verbruik.
Dit is de massahoeveelheid zuurstof (O2) die
door micro-organismen wordt verbruikt per liter water, gedurende een
aaneengesloten periode van 5 dagen, bij 20ºC.Het wordt uitgedrukt in milligram
per liter.
De analyse gebeurt volgens NEN 6634.
Het rendement van onze
filters bedraagt 99%.
De strengste lozingsnorm (IBA klasse 3) bedraagt 40
mg/l
CZV staat voor Chemisch
Zuurstof Verbruik.
Dit is de massahoeveelheid zuurstof (O2) die wordt
verbruikt bij chemische oxydatie.
Het wordt uitgedrukt in milligram per
liter.
De analyse gebeurt volgens NEN 6633.
Het rendement van onze filters
bedraagt 94%.
De strengste lozingsnorm (IBA klasse 3) bedraagt 200
mg/l
P-totaal is de totale
hoeveelheid aan fosfor (P) in de diverse fosforverbindingen.
Het wordt
uitgedrukt in milligram per liter.
De analyse gebeurt volgens NEN 6663.
Het rendement van onze filters bedraagt 61%, waarbij opgemerkt mag worden dat we
inmiddels nog iets betere waarden kunnen bereiken.
De strengste
lozingsnorm (IBA klasse 3b) bedraagt 6 mg/l
N-totaal is de totale
hoeveelheid aan stikstof (N), bestaande uit Kjeldahl-stikstof (organisch
gebonden N en NH4-N), nitraat (NO3)-stikstof en nitriet
(NO2)-stikstof. Het wordt uitgedrukt in milligram per liter.
Het
rendement van onze filters bedraagt 43%, maar vergeet niet te kijken bij de
volgende twee stikstofwaarden, want N-verwijdering is een complex geheel!
De strengste
lozingsnorm (IBA klasse 3) bedraagt 60 mg/l
N-Kjeldahl is de massahoeveelheid aan
Kjeldahl-stikstof (Kj-N).
Dit is opgebouwd uit organisch gebonden stikstof en
ammonium (NH4)-stikstof.
Het wordt uitgedrukt in milligram per liter.
De
bepaling gaat volgens NEN-ISO 5563.
Het rendement van onze filters bedraagt
zo'n 92%.
Er is geen lozingsnorm voor.
NH4-N staat voor Ammonium-stikstof.
Het
wordt uitgedrukt in milligram per liter.
De bepaling gaat volgens
NEN-6640.
Het rendement van onze filters bedraagt 94%.
De strengste lozingsnorm (IBA klasse 3) bedraagt 4
mg/l
E-coli staat voor thermotolerante coliformen. Het betreft
ziekteverwekkende kiemen die veelal in uitwerpselen zitten. Het rendement van
onze filters bedraagt ongeveer 99,98%.
Er is geen
lozingsnorm voor.
O2 -meter staat voor het aantal milligrammen zuurstof per
liter.
Afvalwater is meestal heel zuurstofarm.
In het helofytenfilter
verandert hier veel aan.
Het rendement van onze filters bedraagt ongeveer
2128 %.
Er is geen lozingsnorm voor
maar voor zwemwater verlangt men 5 mg/l.
Zwevende stof betreft
onopgeloste deeltjes in het afvalwater. De bepaling gebeurt in mg/l. Het
rendement van onze filters bedraagt 71 % (op het reeds voorbezonken afvalwater,
feitelijk is de waarde van ruw afvalwater ca. 300 mg/l) en de strengste norm
(IBA klasse 3) bedraagt 60 mg/l.
De
kosten
Het is erg moeilijk om een kostenindicatie te geven van een
helofytenfilter.
Eén en ander is sterk afhankelijk van de situatie ter
plekke.
Factoren die de aanlegkosten beïnvloeden zijn bij voorbeeld:
·
De afstand van de woning tot
het rietveld
·
De grootte van het huishouden/
hoeveelheid afvalwater
·
De aard van het afvalwater
·
De aanwezigheid van een septic
tank/ vetafscheider
·
De aard van de ondergrond
·
De hoogte van het
grondwaterpeil
We kunnen hier dan ook slechts een grove indicatie geven van de
aanlegkosten.
Deze zullen voor een systeem voor huishoudelijk afvalwater
meestal tussen de €10.000,- en € 20.000,- liggen.
Een systeem voor
waterrecycling is in deze prijzen niet opgenomen.
Een zuiveringssysteem voor
spoelwater van de melkinstallatie zal tussen de €15.000,- en € 30.000,-
kosten.
Op deze kosten is overigens aanzienlijk te besparen, indien u een
deel van de aanleg van het systeem zelf ter hand neemt.
Bij ECOFYT bestaat
namelijk de mogelijkheid dat u ons slechts vraagt een ontwerp te maken en
begeleiding te krijgen tijdens de aanleg.
Ook kunnen wij de meest kritische
gedeelten van het systeem (vulling van het filterbed, elektronica voor de pomp,
het bevloeiingssysteem) voor u realiseren, waarbij u dan de rest van het werk
voor uw rekening neemt.
Wij bespreken graag met u de
mogelijkheden.
Onderhoud
Het onderhoud van een helofytenfilter valt uiteen in twee
aspecten:
·
Het technisch
onderhoud
·
Het “groene”
onderhoud
Het technisch
onderhoud blijft beperkt tot het van tijd tot tijd controleren van de werking
van de pomp en de drukleidingen in het filter. Dit kan door middel van een
jaarlijkse onderhoudsbeurt worden geregeld. Voor een particulier systeem is
hiermee meestal tussen de twee en vier uur arbeid gemoeid.
Verder dient (gemiddeld eens in de zeven tot tien jaar) de septic
tank te worden leeggezogen, alsmede de vetafscheider (hoewel daarvan moeilijker
is aan te geven wat de frequentie is). Ook dit zijn zaken die wij voor u,
uiteraard op een verantwoorde wijze, kunnen regelen.
Het is raadzaam om af en toe (maar dat gaat natuurlijk vanzelf) de
conditie van de planten te bekijken. Zij geven in de regel goed aan hoe het met
de conditie van uw filter is gesteld.
Wat betreft het groene onderhoud: in het begin moet er af
en toe gewied worden om de jonge rietplantjes de kans te geven zich zo snel
mogelijk te ontwikkelen. Dit gaat overigens vrij gemakkelijk omdat het jonge
onkruid niet zo vast wortelt in de grindlaag op het helofytenfilter.
Het
maaien van het rietbed hoeft niet vaker dan eens in de twee jaar te gebeuren.
Wat wel belangrijk is: de juiste periode van maaien is in het vroege voorjaar.
Voordat de jonge scheuten van de rietplanten weer opkomen, maar ook weer niet zo
vroeg dat zware nachtvorst nog kan optreden. In de regel is half maart tot begin
april de juiste periode.
Ten slotte is het mogelijk dat de waterkwaliteitsbeheerder (meestal
het waterschap of zuiveringschap) een periodieke controle wenst van de werking
van het filter. Dit gebeurt door het analyseren van het gezuiverde water. Het
kan zijn dat dit jaarlijks moet, maar we hebben ook al meegemaakt dat een
waterschap met die aanvankelijke eis, na een paar jaar zei: "Laat maar zitten,
het gaat zó goed….”
ECOFYT heeft zelf een zgn. veldlaboratorium aangeschaft. Dit
apparaat, de LASA 10 van het bedrijf Dr. Lange, stelt ons in staat om water te
analyseren op CZV (dit staat voor Chemisch Zuurstof Verbruik, één van de
belangrijkste parameters voor de bepaling hoe vuil (of schoon) een bepaalde
hoeveelheid water is), NH4-N (dit is Ammonium-stikstof),
NO2-N (Nitraat-stikstof), Tot.-N (Totaal Stikstof volgens de
LATON-methode), Ortho-P en Tot.-P (fosfaatbepalingen). De aanschafprijs van dit
apparaat is aanzienlijk, wat inhoudt dat het analyseren van monsters daarmee
niet kosteloos kan zijn. Wel kunnen we vaak concurreren met laboratoria. We
zullen hier graag meer informatie over geven.
Voorzorgen
Met name aardolieproducten, ontsmettingsmiddelen, (gootsteen-)
ontstoppingsmiddelen en chloor kunnen schadelijk zijn voor de werking van het
filter. Deze stoffen dienen in het huishouden dan ook vermeden te worden.
Een
beperkte hoeveelheid chloor is voor het rietveld niet schadelijk. Toch is het
beter om chloorvrije middelen te gebruiken, met name bij het schoonmaken van het
toilet. De werking van de septic tank zou anders te veel verstoord worden. Dit
betekent in de praktijk dat u veel vaker slib uit de septic tank zou moeten
verwijderen. Middelen zonder chloor zijn op het moment ruim voorhanden.
De meeste normale wasmiddelen zijn gewoon bruikbaar. Ze worden in
het helofytenfilter goed afgebroken. De werking van het rietsysteem wordt nog
bevorderd wanneer u milieuvriendelijke wasmiddelen gebruikt. Hoe
milieuvriendelijker uw huishouden, des te schoner wordt uiteindelijk het
gezuiverde water.
Een helofytenfilter legt dan ook een deel van de
verantwoordelijkheid voor het goede functioneren bij de gebruiker. Dit geldt
natuurlijk ook voor eenieder die op de riolering is aangesloten maar dat is een
veel anoniemer systeem. Lozingen van in feite ongepaste stoffen zijn zelden
terug te voeren tot de vervuiler….
In de uitgebreide handleiding die bij de door ons gebouwde filters
wordt geleverd, staan de genoemde schadelijke stoffen (en hun eventuele
vervangers) in detail vermeld.
Projecten
We laten de projecten een beetje in willekeurige volgorde de revue
passeren. Als referentielijst is dit hoofdstuk niet compleet, maar het geeft wel
een beeld van wat er zoal komt kijken bij het realiseren van een
helofytenfilter.
1) bodemonderzoek
woonhuis
opdrachtgever: Staatsbosbeheer
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. huishoudelijk afvalwater.
grootte: 2,50m x 3,60m (9 m²)
aanleg : voorjaar '95
2) hoogtegegevens
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater van twee
gezinnen.
grootte: 4,00m x 5,00m (20 m²)
aanleg : voorjaar '95
3) bouwrijp maken
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type: horizontaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 8,00m x 4,00m (32 m²)
aanleg : zomer '94
4) uitzetten
melkveehouderij
opdrachtgever: melkveehouder
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
grootte: 6,00m x 11,70m (70 m²)
aanleg : voorjaar '95
5) putten plaatsen
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
voorzuivering t.b.v. verticaal doorstroomd helofytenfilter 16
m²
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
aanleg : voorjaar '96
6) grote putten
woon/werkgemeenschap
opdrachtgever: particulier
type :
voorzuivering t.b.v. verticaal doorstroomd helofytenfilter 70
m²
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
aanleg : najaar '96
7) in de putten....
camping
opdrachtgever: Staatsbosbeheer
type :
infiltratievoorziening
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 3x 10,00m (30 m²)
aanleg : voorjaar '95
8) leidingen leggen
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 3,30m x 3,00m (10 m²)
aanleg : najaar '94
9) tuinwerk...
woongemeenschap
opdrachtgever: Woningbouwvereniging
locatie: Den Haag
type :
verticaal doorstr. Helofytenfilter + recycling
t.b.v. : gemeenschappelijke wasserette
grootte: 4,20m x 5,20m (22 m²)
aanleg : mei '98
extra : Duurzaam
bouwen voorbeeldproject
10) drukleidingen
melkveehouderij
opdrachtgever: Waterschap Friesland
(samen met RietLand)
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
extra : goed
gedocumenteerd vanwege vele monsternames door waterschap
grootte: 6,00m x 12,15m (73 m²)
aanleg : voorjaar '95
11) rietplantjes
melkveehouderij
opdrachtgever: melkveehouder
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
grootte: 6,00m x 5,00m (30 m²)
aanleg : najaar '94
12) besturing pomp
woonhuis
opdrachtgever: Staatsbosbeheer
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 2,50m x 3,60m (9 m²)
aanleg : voorjaar '95
13) hergebruik
Hogeschool
opdrachtgever: schoolbestuur
locatie: Delft
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : drainagewater proefkas glastuinbouw
grootte: 1,80m Ø (2,5 m²)
aanleg : zomer '96
14) vijver als optie
kinderboerderij
opdrachtgever: Gemeente Den Haag, Dienst Stedelijke
Ontwikkeling
locatie: Den Haag - centrum
type :
horizontaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : keuken, stallen, urinoir
extra : met
waterrecycling
grootte: 4,50m x 4,50m (20 m²)
aanleg : voorjaar '94
15) mooi geheel!
melkveehouderij
opdrachtgever: Gem. Havelte, Zuiveringschap Drenthe, Provincie
Drenthe
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
extra : goed
gedocumenteerd vanwege vele monsternames door
zuiveringschap
grootte: 9,00m x 10,00m
(90 m²)
aanleg : zomer '95
16) egaliseren
leefgemeenschap
opdrachtgever: Gem. Havelte, Zuiveringschap Drenthe, Provincie
Drenthe
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
extra : goed
gedocumenteerd vanwege vele monsternames door
zuiveringschap
grootte: 3,90m x 9,00m (35 m²)
aanleg : zomer '95
17) het werkt
dieren-opvangcentrum
opdrachtgever: Stichting AAP
locatie: Almere
type : 2
verticaal doorstr. helofytenfilters + recycling
t.b.v. : Apenverblijf, kantoor, kantine
grootte: 13,30m x 10,00m (133 m²)
aanleg : maart '97 met uitbreiding in 2001
18) niet direct groen
melkveehouderij
opdrachtgever: Gem. Boxtel; Waterschap De Dommel
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
extra : goed
gedocumenteerd vanwege vele monsternames door waterschap
grootte: 4,50m x 10,00m (45 m²)
aanleg : voorjaar '94
19) trots
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 2,00m x 3,50m (7 m²)
aanleg : voorjaar '94
20) prachtig
milieu-educatiecentrum
opdrachtgever: Gem. Almere
locatie: Almere-Haven
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : afvalwater hele gebouw + recycling t.b.v.
toiletten
grootte: 8,50m x 4,00m (34 m²)
aanleg : zomer '95
21) voorjaar
lagere school
opdrachtgever: schoolbestuur
locatie: Delft
type :
horizontaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk grijs afvalwater
grootte: 1,50m x 4,50m (7 m²)
aanleg : voorjaar '96
22) andere vormen
woonhuis/werkschuur
opdrachtgever: Vereniging Natuurmonumenten
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter + recycling
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater van woonhuis en
kantoor
grootte: 2,10m x 16,60m (35 m²)
aanleg : maart '97
23) lang en smal
kantoorgebouw
opdrachtgever: DHV/AIB &
Waterschap Vallei en Eem
locatie: Leusden
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter + recycling
t.b.v. : deel grijswater gebouw, oppervlaktewater
grootte: 0,70m x 35,00m (25 m²)
aanleg : juni '98
extra : Duurzaam
bouwen voorbeeldproject
24) rondleidingen
milieu-educatiecentrum
opdrachtgever: particuliere natuurvereniging
locatie: Oud-Beijerland
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : afvalwater hele gebouw
extra : goed
gedocumenteerd vanwege monsternames door zuiveringschap
grootte: 4,00m x 4,00m (16 m²)
aanleg : zomer '95
25) hertjes
melkveehouderij
opdrachtgever: Milieucoöperatie de Peel
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
extra : goed
gedocumenteerd vanwege monsternames TH-Eindhoven/GTD
Boxtel
grootte: 6,10m x 8,70m (53 m²)
aanleg : winter '96
26) mooie locaties.....
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 2,10m x 5,20m (11 m²)
aanleg : voorjaar '96
27) bijzondere locaties
bunkerschip
opdrachtgever: Bunkerschip Heijmen
locatie: Millingen a/d Rijn
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater schip
grootte: 6,60m x 3,60
(24 m²)
aanleg : oktober '98
28) bijzondere toepassingen
kantoorgebouw
opdrachtgever: Rabobank Echt
locatie: Pey
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : vijverwater en hemelwater (t.b.v.
hergebruik)
grootte: 6,30m x 8,00m
(51 m²)
aanleg : maart '99
extra : Duurzaam
bouwen voorbeeldproject
29) grote toepassingen
woonwijk
opdrachtgever: Gemeente Dordrecht
locatie: Dordecht
type : 4
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : grijs afvalwater van 50 woningen
grootte: 456 m²
aanleg : voorjaar '99 tot najaar ‘00
30) bijna 6.500 rietplantjes
woonwijk
opdrachtgever: Dienst Waterbeheer en Riolering
locatie : Amsterdam
type :
horizontaal doorstroomd helofytenfilter (grindvulling)
t.b.v. :
hemelwaterbehandeling woonwijk
grootte : 638 m²
aanleg : winter
'99
31) (voor)onderzoek, rapportage, ontwerp
Autosnelweg
opdrachtgever: Rijkswaterstaat
locatie: Rijksweg 11
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter (vrijverval)
t.b.v. : afstromend hemelwater
grootte: 1000 m²
41
Een heel interessante proef met drainagewater in de akkerbouw
opdrachtgever:
PPO (Praktijkonderzoek Plant & Omgeving,
gelieerd aan de Universiteit van Wageningen)
locatie: Vredepeel
horizontaal doorstroomd helofytenfilter
horizontaal doorstroomd strobedfilter
vloeiveld
t.b.v. : drainagewater
aanleg : voorjaar '05
grootte: 120 m²
43 oppervlaktewater van een park
opdrachtgever:
Amsterdam, Stadsdeel Oud-Zuid
locatie: Sarphatipark
type :
horizontaal doorstroomd
helofytenfilter
t.b.v. : vijverwater
aanleg : zomer '05
grootte: 250 m²
49 Een heel interessante
proeve van bekwaamheid!
opdrachtgever:
Woningcoörperatie DeltaWonen
locatie: tot januari 2007 Kampen,
daarna Zwolle
type : drijvend
(!) horizontaal doorstroomd helofytenfilter t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
aanleg : zomer '06; grootte: 12 m²
En
nu verder….
Contact met
ECOFYT
De
vragenlijst
Na alle voorgaande informatie wilt u wellicht weten wat een
helofytenfilter voor uw speciale situatie kost. Maar ook voor een
helofytenfilter geldt: men kan niet bepalen wat iets kost als men niet weet wat
er gemaakt moet worden.
De eerste belangrijke fase is dus het maken van een ontwerp. Dit
vangt aan met het beantwoorden van onze vragenlijst. Op deze wijze proberen we
inzicht te krijgen in uw specifieke situatie. Zo kunnen we dus een passend
ontwerp te maken en daar een prijskaartje aan hangen.
Onlangs hebben we deze lijst "gedigitaliseerd": aan een ieder die
de beschikking heeft over e-mail en Excel '97, of het anderszins kan lezen (met
een Mac en Quattro Pro werkt 't ook) kunnen we de lijst toemailen. Ten slotte
kan het ook in Word-formaat, maar dat sluit niet zo naadloos aan bij ons
rekenprogramma.
De kosten van een ontwerp verschillen natuurlijk met de
complexiteit van de situatie maar voor een standaard huishoudelijke situatie
hebben we die prijs beperkt tot € 324,- inclusief BTW.
Neemt u dus gerust contact op met ons:
De Schepen 17
5688 VM Oirschot
Tel: 0499-550328
Fax:
0499-550329
E-mail: [email protected]
Web: http://www.ecofyt.nl
Hoeveel invloed heeft u op de kwaliteit van een
product?
Vaak geldt dat goedkoop gelijkstaat aan duurkoop.
Het niet
toepassen van goede kwaliteit kun je later vaak betreuren. Evenzeer geldt echter
dat de kwaliteit overdreven kan worden.
Wat heeft dit met helofytenfilters te
maken, vraagt u zich misschien af? Wij hebben ons de laatste tijd beziggehouden
met de keuzemogelijkheden voor de klant, waar het gaat om het materiaal van het
leidingwerk, de toe te passen putten en ook de deksels daarvan.
Het doel is
dat u zelf kunt bepalen of bij u KOMO-gekeurde putten moeten worden toegepast,
of dat verkeersbelastbaar (conform NEN-eisen) voldoende is. Of misschien kunt u
zelfs volstaan met niet-verkeersbelastbare putten (in particuliere situaties kan
dit het geval zijn als er in het geheel geen auto's in de buurt van de putten
kunnen komen).
Wij doen altijd ons best om met goed materiaal te werken;
degelijke pompen, doordachte constructies, maar we proberen evenzeer om niet te
overdrijven. Dit alles heeft uiteraard gevolgen voor de prijs van het
eindproduct.
De meest gestelde
vragen:
Stinkt het niet?
Helofytenfilters stinken niet. (Gelukkig maar, anders hadden we
waarschijnlijk niets meer te doen!) Er is een duidelijke reden voor: afvalwater
stinkt inderdaad, maar voornamelijk wanneer het in aanraking komt met zuurstof.
Technisch is het mogelijk om dit te voorkomen. De meeste helofytenfilters worden
zó geconstrueerd dat het afvalwater ongeveer twee keer per dag in het filter
wordt gebracht. Dit gebeurt in de bovenste grindlaag, die poreus genoeg is om al
het water te ontvangen, zodat er geen plassen ontstaan. Vanuit de grindlaag kan
het afvalwater (dat over het hele filter verspreid is) snel en gemakkelijk in de
zandbodem zakken.
Is het veilig voor kinderen en/of huisdieren?
Een helofytenfilter voor de behandeling van afvalwater is niet een
moeras in de zin dat je er door de blubber kunt waden. De bovenste laag bestaat
uit grind en het geheel is zonder meer stevig (en droog) genoeg om overheen te
lopen. Toch hebben we liever niet dat het filter betreden wordt. De planten
kunnen (vooral in het voorjaar als de jonge scheuten te voorschijn komen)
gemakkelijk beschadigd worden èn er lopen leidingen (om het water te verdelen)
net onder het oppervlak. Kuilen graven, door (huis-)dieren of kinderen is dan
ook uit den boze. Verder geldt natuurlijk dat het grind niet schoon kan zijn, in
de zin dat kinderen ermee zouden mogen spelen. De praktijk wijst wel uit dat een
helofytenfilter ook niet bijzonder aantrekkelijk wordt gevonden door kinderen,
zoveel valt er nu ook weer niet te zien.
Krijg je geen last van ongedierte?
Deze vraag heeft veel te maken met de vorige twee: onder ongedierte
wordt verstaan 1) muggen en andere hinderlijke insecten en 2) ratten of muizen.
Voor de meeste insecten zijn moerassen aantrekkelijk vanwege de uitgebreide
mogelijkheden tot voortplanting: ondiepe plasjes, stilstaand water en
beschutting is waar het om gaat. Het helofytenfilter voldoet echter niet aan die
voorwaarden. Er ontstaan geen plassen (zie bij vraag 1) en de bovenlaag valt zo
gauw droog dat insecteneieren of muggenlarven er gewoon niet het gewenste milieu
vinden. Wat ratten betreft: voor hen is er ook niet genoeg water om het
aantrekkelijk te maken. Ons is uit de praktijk (of uit literatuur) nooit ter ore
gekomen dat men door een helofytenfilter last heeft gekregen van hetzij muggen,
hetzij ratten of muizen.
Vraagt het niet enorm veel ruimte?
Van de kleinschalige afvalwaterzuiveringen kosten de natuurlijke
systemen (helofytenfilters, opgehoogde infiltratiebedden en ondergrondse
infiltratievoorzieningen) aanmerkelijk meer ruimte dan de technische systemen
(Biorotors, Biotowers, Biodiscs, etc.). Maar om nu te zeggen dat het véél ruimte
kost? Per persoon is een oppervlakte nodig van zo'n drie tot vijf vierkante
meter. Voor een gezin van vier personen moet je daarom rekenen op een rietveldje
van ongeveer vier bij vier meter. Daarbij mag rustig gezegd worden dat het geen
verlóren ruimte is; het kan een heel aantrekkelijk stukje groen zijn in de tuin.
Niet voor niets worden helofytenfilters geroemd om hun "natuurlijke
inpasbaarheid".
Moet het een rechthoekige vorm zijn?
Dat is niet nodig. Zeker bij het type dat we meestal toepassen (het
verticaal doorstroomde helofytenfilter) geldt dat het in allerhande
fantasievormen te realiseren is. De reden dat de meeste filters wel rechthoekig
zijn, is meer een financiële zaak: op die wijze kan er zonder verlies van
foliemateriaal gewerkt worden. Verder zijn er geen beperkingen.
Kan het met een tuinvijver gecombineerd worden?
Het kan heel mooi zijn om een helofytenfilter te combineren met een
vijver. Wèl moet men rekening houden met het feit dat een helofytenfilter, zoals
wij dat meestal maken, een dikte heeft van ongeveer 1,20 m. En dat het een
voorwaarde is dat het water aan de onderkant vrij komt. Wil men dus een filter
dat aan de bovenzijde (ongeveer) gelijk ligt met het vijveroppervlak, dan moet
het schoongemaakte water eerst opgevangen worden in een pompput en dàn kan het
naar de vijver gepompt worden. Een andere mogelijkheid is uiteraard: voldoende
verval realiseren tussen het filter en de vijver, zodat het water vanzelf naar
de vijver stroomt.
Kan je niet gewoon zo op de sloot blijven lozen?
Nee, dat is nu nog wel toegestaan voor (bestaande) particuliere
lozingen, maar vanaf 2005 is het bij wet geregeld dat afvalwater niet
onbehandeld in het oppervlaktewater (of in de bodem) geloosd mag worden.
Heb je er niet erg veel onderhoud aan?
In het begin moet er wat gewied worden om de jonge rietplantjes
meer kans te geven dan bij voorbeeld gras of brandnetels. (Dit valt overigens
enorm mee vanwege het feit dat de bovenlaag van grind is, jong onkruid zit nog
niet erg stevig vast). Verder moet jaarlijks het technische gedeelte
gecontroleerd worden: pomp schoonmaken, leidingen op het rietveld doorspuiten en
de voorzuiveringsputten (septic tank en vetafscheider) controleren op dikte van
het afgezette materiaal. Voor een rietveld voor een gezin hebben wij meestal
genoeg aan vier uur (per jaar) voor een onderhoudsbeurt. Het leegzuigen van de
septic tank en vetafscheider is iets dat ongeveer eens in de tien jaar moet
gebeuren. Verder, mocht er ooit eens een storing zijn, moet u (vooral) ook met
ons contact opnemen. Wij houden namelijk van ieder project dat we hebben
gerealiseerd een rapport bij en daar horen (vinden wij) ook kleine storingen in
thuis.
Kan ik het ook zelf maken?
Dat durven wij niet uit te sluiten! Denkt u echter alstublieft niet
dat een helofytenfilter "gewoon een bak met zand is waar je rietplantjes in
zet." Wilt u echter een (groot) deel van de aanleg in eigen beheer doen? Ook dan
kunt u in ons een goede partij vinden; wij hebben er geen moeite mee om u met
raad en daad bij te staan of alleen maar met raad! We kunnen u natuurlijk ook
goed helpen bij het kiezen van de juiste materialen.
Kost het veel energie?
Bij de meeste filters die wij aanleggen is sprake van een pomp, om
het water in het filter te injecteren. Daarom is er sprake van het gebruik van
stroom. Waar bijna alle technische afvalwaterzuiveringssystemen echter werken
met (bijna) continue draaiende delen, wordt in een helofytenfilter de pomp twee
keer per dag gedurende niet meer dan zo'n vijf minuten gebruikt. Dit betekent
dan ook dat voor een gezin de stroomkosten per jaar slechts iets van vijf euro
zijn!
Werkt het ook in de
winter?
Ja, en de reden is de volgende: het zijn niet zozeer de rietplanten
die het zuiverende werk doen, maar de bacteriën die in de bodem leven. In de
winter sterft het riet bovengronds af (niet de wortels, riet is een
overblijvende plant) maar de bacteriën gaan gewoon door met hun werk. De
voorwaarde die zij stellen is dat de bodemtemperatuur niet te laag wordt. En
die blijft nu juist op peil omdat er dagelijks afvalwater in het filter
terechtkomt, dat vaak nog enigszins lauw is door douche- of wasmachinegebruik.
En dat het systeem altijd blijft werken is in de praktijk bewezen, het geldt
zelfs in een winter met een Elfstedentocht!
Wettelijke
bepalingen
Certificeringstraject
Wellicht had u er al iets over gehoord; in het wereldje van
afvalwaterzuivering is dringend behoefte aan helderheid en zekerheid.
IBA-systemen (dit zijn de kleinschalige afvalwaterzuiveringen, IBA staat voor
Individuele Afvalwater Behandeling en helofytenfilters vallen hier uiteraard
onder) worden in allerlei vormen aangeboden en niet altijd is duidelijk of de
systemen wel goed werken. De overheid (lokaal en landelijk), de consumenten en
de producenten van IBA's zouden gebaat zijn bij certificering, bijvoorbeeld een
Kiwa-keur. Nu zijn dit gigantisch kostbare trajecten, die ook nog eens lang
duren. Indien certificering mogelijk is, zal dit niet gaan leiden tot
verplichting. Al enige jaren geleden is overleg tot stand gekomen tussen het
ministerie van VROM, de Kiwa, de Unie van waterschappen en leveranciers van
IBA's. Wij zijn, als leverancier, indertijd toegetreden tot de NATI, (nu heet
dat de Federatie Agrotechniek) nadat deze de "sectie IBA" had opgericht. Hierin
zijn inmiddels maar liefst negentien bedrijven verenigd, die zich uitsluitend
bezighouden met IBA's èn het contact met de overheid. Zo kunnen wij mogelijk nog
meer invloed doen gelden in het certificeringtraject en alles wat daarmee
samenhangt, up-to-date blijven en natuurlijk: werken aan een steeds beter
product. Uit de inmiddels bijna 300 analyses die er zijn gedaan op het water dat
door onze filters stroomt, blijkt dat we gemiddeld minstens 20% beter scoren dan
de strengste eisen, de zgn. IBA 3b-norm.
Wetgeving
In 1991 is de "Richtlijn voor individuele behandeling van
afvalwater" verschenen, een uitgave van het ministerie van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM).
Hierin wordt
behandeld:
·
de technische en bouwkundige
voorwaarden en
·
de voorwaarden voor beheer en
de bedrijfsvoering van IBA-systemen.
Een complicatie was dat helofytenfilters, ondanks de enorm
toegenomen belangstelling, niet in deze richtlijn omschreven zijn. Daarom is in
1998 de "Handleiding Helofytenfilters" uitgegeven door VROM, als aanvulling op
de eerder genoemde IBA-richtlijn.
In EG-verband geeft de "Richtlijn van de Europese Gemeenschappen"
verplichte aanwijzingen voor bescherming van het grondwater tegen
verontreiniging door lozing van bepaalde schadelijke stoffen (PbEG 1980 L 20/43,
dec. 1979).
De Nederlandse uitwerkingen daarvan zijn:
·
de Wet Bodembescherming
(Staatsblad 1986, 374)
·
het Lozingenbesluit
bodembescherming (Stb. 1990, 217) en de daarbijbehorende
·
Uitvoeringsregeling
Lozingenbesluit bodembescherming (Staatscourant 123, 6-1990)
·
het Lozingenbesluit Wvo
huishoudelijk afvalwater (Stcrt. 27, 1-1997).
Voor de in de wet opgenomen systemen is een keuringssysteem
ontwikkeld, met een eenmalige kwalitatieve controle bij oplevering en een
tweejaarlijkse controle van de installatie.
Deze controle dient te worden
uigevoerd door het bedrijf Tauw Water.
Omdat helofytenfilters niet binnen dit
keuringssysteem vallen en de overheid wildgroei van systemen vreest (met
mogelijk ondeugdelijke kwaliteit), is in opdracht van het ministerie van VROM
dus de "Handleiding Helofytenfilters" verschenen.
Het in het leven roepen van
de werkgroep die deze handleiding geschreven heeft, was de eerste stap om tot
een certificatieregeling te komen voor de bouw en uitvoering van
helofytenfilters. De werkgroep bestaat uit:
·
de Universiteit Utrecht
(vakgroep botanische oecologie en evolutiebiologie),
·
Kiwa Certificatie en Keuringen
N.V.,
·
Nati (sectie IBA, de verenigde
leveranciers van IBA-systemen, waaronder ook ECOFYT),
·
Stichting Individuele
Behandeling Afvalwater (STIBA),
·
Noordelijk Agrarisch
Innovatiecentrum (NAI),
·
Gemeenschappelijke
Technologische Dienst Oost-Brabant (GTD),
·
Tauw Water.
·
Ministerie van V&W,
·
Rijksinst. voor Integraal
Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling (RIZA)
De handleiding heeft als status een leidraad met aanbevelingen.
Er is geen sprake van vervanging van enige bestaande wettelijke regeling of
norm; lozingen op het oppervlaktewater vallen onder het Lozingenbesluit van de
Wet verontreiniging oppervlaktewater, lozingen in de bodem vallen onder het
Lozingenbesluit bodembescherming.
Omdat er nog altijd sprake is van
ontwikkelingen, wil de beschrijving van de mogelijke systemen in de handleiding
het gebruik van nieuwe materialen en methoden nadrukkelijk niet uitsluiten.
In de handleiding worden aspecten beschreven met betrekking
tot:
·
de dimensionering,
·
de uitvoering,
·
het beheer en
·
de bedrijfsvoering van
helofytenfilters voor de behandeling van huishoudelijk afvalwater en afvalwater
dat afkomstig is van de reiniging van melkinstallaties.
E.e.a. tot een grootte van ongeveer 10
i.e. (inwoner-equivalenten)
Voorts stelt de handleiding dat dergelijke
systemen in principe opschaalbaar zijn naar 200 i.e.
Voor zover de beschrijving van het "Handboek
Helofytenfilters".
Er zijn nog andere juridische bepalingen met betrekking tot
huishoudelijk afvalwater:
Op grond van artikel 10.16a, lid 1 van de Wet
milieubeheer, heeft de gemeente de zorgplicht voor de doelmatige inzameling en
het doelmatig transport van afvalwater dat vrijkomt op alle binnen haar
grondgebied gelegen percelen. Gedeputeerde Staten kunnen ontheffing verlenen van
deze zorgplicht volgens lid 2 van dat artikel. Ontheffing kan alleen verleend
worden voor percelen buiten de bebouwde kom of voor een bebouwde kom met minder
dan 2000 vervuilingseenheden.
Toelichting:
De
zorgplicht betekent dus niet dat het buitengebied voor 100% op de riolering moet
worden aangesloten. De provincies hebben in de afgelopen jaren
ontheffingscriteria geformuleerd (zij het niet landelijk), in overleg met
gemeenten en waterschappen (waterkwaliteitsbeheerders).
Criteria in de nog
enigszins ondoorzichtige afwegingssystematiek zijn: financiële
ondergrenzen, soms gerelateerd aan: de kwetsbaarheid van het gebied waar
het afvalwater vrijkomt (er worden drie klassen onderscheiden). De ontheffing is
in beginsel tijdelijk, maar wel voor een langere periode. De particulier dient
vervolgens zelf een individuele oplossing (overeenkomstig het Lozingenbesluit)
te realiseren. Indien aansluiting op riolering plaatsvindt, is een eigen
bijdrage van € 3.850,- al eens als redelijk beoordeeld door de rechter.
Indien een IBA wordt geïnstalleerd, worden de aanlegkosten (stichtingskosten)
soms gefinancierd door gemeenten en/of waterkwaliteitsbeheerders.
Soms ook
neemt juist de particulier de kosten geheel voor eigen rekening om zodoende af
te zijn van ook maar enige heffing of belasting. Dit is met name omdat deze
kosten in de laatste jaren enorm gestegen zijn en het “plafond”hiervan is nog
niet in zicht.
Gemeenten kunnen de kosten van IBA's niet financieren uit de
opbrengsten van het rioolrecht.
Binnen de Unie van Waterschappen is gesproken
over de mogelijkheid tot verlaging van de verontreinigingsheffing als men loost
met behulp van een vergaand zuiverend IBA-systeem.
Momenteel vallen
woonruimten echter nog onder het "woonruimteforfait" en dat is een tamelijk
rigide systeem van heffingen (hoewel er al een aantal precedenten is waarin een
uitzondering werd gemaakt voor een helofytenfilter). Tenslotte willen we nog
vermelden dat de grootte van de lozing nog van invloed is op de mogelijkheden
tot ontheffing van aansluiting op het
rioleringsnet:
Omvang van de lozing
afstand tot de riolering
1-
10
lozingseenheden
40
meter
11- 25
lozingseenheden
100
meter
25- 50
lozingseenheden
600
meter
50- 100
lozingseenheden
1500
meter
100-
200
lozingseenheden
3000
meter
Het bevoegd gezag mag dus geen ontheffing verlenen als een lozing
binnen de daarbij behorende afstand tot de riolering blijft.
19-8-2011 GD a (1e versie)
--------------------------------------- (onderstaand van de website http://www.ecofyt.nl )
Zuivering met riet
“Deze gegevens zijn
ontleend aan de website http://www.ecofyt.nl. Het copyright (©) is van ECOFYT en
de auteur,
F. van Dien.
De adresgegevens van ECOFYT zijn: De Schepen 17, 5688 VM Oirschot, Nederland. Tel: 0499-550328,
e-mail: [email protected].“
Inhoudsopgave
Over
ons............................................................................................................................
4
Onze
producten.................................................................................................................
5
Helofytenfilters............................................................................................................
6
Inzetmogelijkheden........................................................................................................
7
Werking..........................................................................................................................
7
Opbouw...........................................................................................................................
7
Doorsnede.....................................................................................................................
8
Grafieken........................................................................................................................
9
De
kosten......................................................................................................................
12
Onderhoud...................................................................................................................
12
Voorzorgen.................................................................................................................
13
Projecten........................................................................................................................
14
En nu verder….................................................................................................................
20
Contact
met ECOFYT....................................................................................................
21
De
meest gestelde vragen:...........................................................................................
21
Wettelijke
bepalingen...................................................................................................
24
Over
ons
ECOFYT is ontstaan in 1992 en is het eerste Nederlandse
bedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in het ontwerpen en aanleggen van
helofytenfilters.
Tot het assortiment behoren:
infiltratievoorzieningen,
vloeivelden,
horizontaal doorstroomde helofytenfilters
en vooral:
verticaal doorstroomde helofytenfilters.
Op het ogenblik wordt er op jaarbasis ca. 250.000 m³ water
gereinigd door onze filters!
Toepassingen van deze natuurlijke wijze van afvalwaterbehandeling
vindt men vooral in het buitengebied, daar waar riolering een onnodig dure
oplossing is. Voorbeelden zijn: woonhuizen, melkveehouderijen en campings. Maar
ook op het gebied van oppervlaktewater en afstromend regenwater zijn
helofytenfilters een interessante optie.Al in het voorjaar van 1994 heeft ECOFYT
haar eerste proefinstallatie bij een melkveebedrijf gerealiseerd.
Waterschap De Dommel verrichtte hier onderzoek naar de
zuiveringsprestaties van het systeem.
De ervaringen van de eerste drie jaar zijn verwerkt in een zeer
positief rapport van de GTD van de waterschappen Dommel, Aa en Maaskant, wat ons
enorm gestimuleerd heeft om door te gaan
Trends: de laatste tijd worden we vaker gevraagd om grotere
projecten te ontwikkelen. In 2006 ontwierpen we veel vloeivelden voor de
behandeling van oppervlaktewater, vaak als lid van een projectteam. Zo zijn er
in het voorjaar van 2006 twee vloeivelden ontworpen, samen met Alterra, Dienst
Landelijk Gebied en waterschap Peel & Maasvallei. De eerste ter grootte
van 40.000 m² (4 ha.), de tweede ter grootte van 2.100 m². In het najaar waren
we aan het ontwerpen voor stadsdeel Amsterdam Noord, het projectbureau
Noordwaarts en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier: één verticaal
doorstroomd filter van ruim 3.500 m² en twee versies voor een vloeiveld van
ruim 2 hectare. Het is duidelijk een grotere schaal; veel van deze projecten
zullen ook niet gerealiseerd gaan worden door ECOFYT, bij dit soort projecten
gaat het meer om de kennis die we in de loop der jaren hebben kunnen opbouwen.
Hiervoor worden we dus uitgenodigd voor adviezen, berekeningen, rapportages èn
tenslotte de ontwerpen en tekeningen etc. Zelf waarderen wij deze verandering
enorm en de verwachting is dat deze trend doorzet, ook voor Amsterdam Zuid is
een traject gestart. Wij zien het als een fantastische uitdaging en we blijken
in staat te zijn om ook op deze schaal met ontwerpen te komen waar de
opdrachtgevers zeer over te spreken zijn.
Een andere trend is dat we meer voor de ècht ingewikkelde projecten
worden uitgenodigd. Maatwerk tot in het extreme! Een leuk voorbeeld is de
geWOONboot; water zuiveren in twee drijvende helofytenfilters èn het water moet
weer tot drinkwater bruikbaar worden gemaakt. Ook dit project gebeurde in
teamverband, alle betrokken partijen moesten veel met elkaar afstemmen om tot
het gewenste eindresultaat te komen. Voor deze ark moesten we overigens niet
“alleen” het helofytenfilter ontwerpen en bouwen, ook alle (inpandige) tanks
voor dit systeem (8 stuks) èn de stalen bakken voor de filters zijn door ons
berekend en ontworpen.
Internationaal is er gaandeweg ook wat veranderd: het deelnemen aan
conferenties als Avignon (2004), Derby (2005) en Lissabon (2006) leidde tot meer
internationale contacten en, wat natuurlijk de bedoeling is van die
“samenscholingen van specialisten”: meer kennis van en inzicht in de
materie.
In onze projecten zijn, naast bovengenoemde partijen, o.a. als
opdrachtgever of subsidieverlener betrokken geweest: Gemeenten
Den Haag, Boxtel, Havelte, Amsterdam, Almere, Delft, de
WaterschappenDrenthe,
Friesland, Zuiderzeeland, Waterschap Vallei & Eem, Hoogheemraadschap de
Fleverwaard, Hoogheemraadschap van Delfland, Zuiveringsschap Hollandse Eilanden
en Waarden, Gemeenschappelijke Technologische Dienst van de waterschappen De
Dommel, De Aa & De Maaskant, Provincies Noord-Brabant, Drenthe,
Noord-Holland en verder instanties
als Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer, Vereniging Natuurmonumenten, Brabant
Water, DWR ofwel Waternet, Vereniging Het Hoeksewaards Landschap, Stichting Het
Zeeuwse Landschap, Stowa (Stichting Toegepast Wateronderzoek), Stichting DOEN!,
Bureau Witteveen & Bos, DHV-AIB Hogeschool Delft
Ook voor u zullen wij graag een offerte maken voor de aanleg van
een helofytenfilter.
Onze werkwijze is als volgt: wij hebben een vragenlijst
samengesteld waarmee een inzicht in de diverse stromen van afvalwater kan worden
verkregen. Als u die ingevuld terugstuurt, samen met een bouwtekening van uw
situatie, kunnen we tegen kostprijs een ontwerp uitwerken van een
afvalwaterzuivering, toegespitst op uw situatie en wensen. U weet dan precies
wat u, financieel gezien, kunt verwachten.
Voor nadere informatie kunt u ons altijd even bellen,
faxen of e-mailen:
De Schepen 17
5688 VM Oirschot
Tel:
0499-550328
Fax: 0499-550329
E-mail: [email protected]
Onze producten
Het moge duidelijk zijn: helofytenfilters zijn ons product (in alle
mogelijke variaties) en afvalwaterzuivering en preventie van vervuiling zijn
onze doelen.
Wat betreft het daadwerkelijk aanleggen werken we door heel
Nederland.
Een nieuwe ontwikkeling is dat wij zowel gecertificeerde als
ongecertificeerde systemen kunnen aanbieden. Door onze deelname in de Coöperatie
IBA-installateur U.A., zijn wij inmiddels een gecertificeerd aannemer. Voor het
echte maatwerk kunt u echter ook bij ons terecht, het gecertificeerde systeem
kent namelijk maar een heel beperkt toepassingsgebied. Onze kennis en ervaring
gaat veel verder dan dat.
Voor adviezen, ontwerpen en begeleiding werken
we over de hele wereld. We hebben ontwerpen gemaakt voor projecten in België,
Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal, tot en met Australië en Chili. Het betrof
zowel particuliere als bedrijfsmatige situaties.
Wat we u dus kunnen aanbieden is onze kennis om te komen tot een
helofytenfilter dat precies is afgestemd op uw situatie. Dit kan op volledige
“Turn key”-basis of door zelfbouw, met alle tussenliggende variaties. U zou (aan
de hand van het door ons gemaakte ontwerp) zelf aan de slag kunnen gaan, maar
bepaalde onderdelen die voor u te moeilijk zijn, weer aan ons kunnen
uitbesteden. Wij kunnen alle benodigde materialen bij u afleveren, afijn, u
ziet, de mogelijkheden zijn (bijna) onbeperkt.
Ook kunnen we in het voortraject het nodige voor u doen.
Onze totale productenlijst is hiermee als volgt:
·
Advies op het gebied van
(natuurlijke) afvalwaterbehandeling
·
Rapportage met betrekking tot
de bestaande lozingssituatie
·
Onderbouwende rapporten ten
behoeve van vergunningen
·
Berekeningen met betrekking tot
de benodigde materialen
·
Adviseren en leveren van de te
gebruiken materialen
·
Het maken van materiaal- en
urenstaten
·
ontwerptekeningen
·
(ondersteunend)
bouwmanagement
·
ondersteuning tijdens de
uitvoering
·
Uitvoering
·
Onderhoud en nazorg
·
Rapporten met betrekking tot
onderhoud en nazorg
·
Wateranalyses
Helofytenfilters, geschiedenis
Helofytenfilters zijn inmiddels al weer zo'n vijftig jaar oud. De
eerste onderzoeken, met name in de Verenigde Staten, Duitsland en Denemarken,
toonden meteen al aan dat met rietplanten uiterst efficiënte systemen voor
waterzuivering te bouwen zijn.
Aanvankelijk waren er echter wel wat problemen
met de doorstroming. Hoe moest het filter worden samengesteld, zodat je zowel
een goede zuivering behield, maar ook de zekerheid dat het systeem echt duurzaam
was? Toen dit probleem (en wat er al niet méér mis kon gaan) beter begrepen
werd, was de stap naar de toepassing in het buitengebied, als een interessant
alternatief voor een aansluiting op het (druk-)rioolstelsel, gauw
gezet.
De voordelen van afvalwater op deze manier aanpakken, zijn
aanzienlijk. In de eerste plaats wordt het afvalwater dicht bij de bron
gezuiverd. Hierdoor hoeft het niet over grote afstanden via dure leidingen en
pompsystemen getransporteerd te worden. Dit voordeel wordt uiteraard groter
naarmate de woning meer afgelegen is.
Het afvalwater dat in de bodem tussen
de rietwortels gezuiverd is, kan ter plaatse afgevoerd worden naar een sloot, of
het kan in de grond gedraineerd worden.
Inmiddels zijn helofytenfilters "volwassen" geworden. Ze zijn
duurzaam en betrouwbaar. De zuiverende werking van helofytenfilters is ook
groter dan die van vergelijkbare kleinschalige zuiveringsinstallaties. Het
rendement is zelfs vergelijkbaar met dat van moderne grote
rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Verder is een helofytenfilter goed in het
landschap in te passen, of het nu gaat om een kleine hoeveelheid afvalwater of
om een heel grote. Een helofytenfilter is op maat te maken, voor bijna iedere
situatie.
Daarnaast vergt het systeem nagenoeg geen onderhoud en energie, dus
ook financieel is een helofytenfilter aantrekkelijk.
De operationele kosten
behoren tot de laagste, vergeleken met andere kleinschalige systemen. Verdere
financiële voordelen liggen op het vlak van mogelijke vrijstellingen van
rioolbelasting en zuiveringsheffing. Op den duur verdient een helofytenfilter
zichzelf dan ook gedeeltelijk terug.
Omdat rioolbelasting en
zuiveringsheffing de afgelopen jaren flink zijn gaan stijgen, kan dit financiële
voordeel alleen nog maar groter worden. (De algemene verwachting voor de komende
jaren is dat die stijging door blijft gaan.)
Inzetmogelijkheden
Op dit moment is veel ervaring opgedaan met helofytenfilters bij
het zuiveren van:
·
huishoudelijk
afvalwater
·
spoelwater van melkleidingen en
tanks in de veehouderij.
Rietzuiveringssystemen worden (over de hele wereld) verder ook toegepast bij:
·
campings,
·
afgelegen hotels,
·
restaurants en bezoekerscentra,
·
bepaalde soorten industrieel
proceswater,
·
de behandeling van vervuild
water dat van wegen stroomt (“Run off”),
·
beekwater en ander
oppervlaktewater, in gevoelige natuurgebieden.
Werking
De werking van het helofytenfilter berust met name op de
activiteiten van bacteriën in de bodem. Vooral rond de rietwortels ontwikkelen
zich na korte tijd grote concentraties bacteriën die de afvalstoffen in het
water zeer efficiënt afbreken. De bacteriegroei rond de wortels wordt bevorderd
door de rietplanten, die als een soort 'snorkels' zuurstof uit de lucht opnemen
en naar de wortels transporteren.
Wat verder van de wortels af is de bodem
zuurstofarm en daar bevinden zich weer andere bacteriën, die geen zuurstof nodig
hebben. Het is juist deze unieke combinatie van verschillende bacteriesoorten in
een rietfilter die zorgen voor het grote zuiverende vermogen.
Helofytenfilters zijn, van alle kleine systemen, het beste
in staat om fosfaten en stikstof uit het afvalwater te verwijderen.
Stikstofverbindingen (eiwitten, ammonium, nitraten) worden voor een groot deel
omgezet in luchtstikstof.
Fosfaten worden in het filter gebonden. Omdat deze stof vastgelegd
wordt in het systeem, zal dit op den duur (naar schatting na enkele tientallen
jaren) verzadigd raken met fosfaten.
De levensduur van een
rietzuiveringssysteem is dan ook beperkt tot ongeveer 25 jaar.
Sommige
experts schatten de levensduur van helofytenfilters echter beduidend langer
in.
Na deze periode kan het systeem goedkoop vernieuwd worden door de grond
te vervangen.
De met fosfaat verzadigde grond is goed als meststof te
gebruiken.
Samengevat zijn het dus de bacteriën in de grond die het
eigenlijke zuiverende werk verrichten.
De rietplanten dienen met name voor de
zuurstofaanvoer.
Daarnaast zorgen de wortels van het riet ervoor dat de bodem
niet verstopt raakt.
In beperkte mate nemen de rietplanten ook fosfaten en
stikstof op voor de groei.
Een deel hiervan komt weer vrij als de rietplanten
afsterven in het najaar.
Opbouw
Een helofytenfilter is in wezen een zandfilter, beplant met
helofyten.
Helofyten zijn planten die in ondiep water groeien, waarbij ze in
de bodem wortelen en met stengel en bloeiwijze boven water
uitsteken.
Voorbeelden van helofyten zijn: riet, lisdodde, biezen, zeggen
etc.
Bij een helofytenfilter wordt meestal riet ingezet, omdat deze
plant het best bestand is tegen zware of wisselende (chemische) belasting.
Bovendien wortelen rietplanten zeer diep.
Voordat het water in het helofytenfilter komt, passeert het eerst
een septic tank, een vetafscheider en een pompput.
Bij de aanleg van het filter zelf, wordt een oppervlakte van een
aantal vierkante meters uitgegraven tot ruim een meter diep.
Per persoon is bij huishoudelijk afvalwater een oppervlakte nodig
van 3 tot 5 vierkante meter.
Het uitgegraven gedeelte wordt vanonder en zijdelings afgedicht met
een speciale sterke folie.
De volgende stappen zijn:
· leggen van drainageleidingen,
· aanvullen hiervan met grind,
· leggen van worteldoek,
· vullen met onze nauwkeurig samengestelde mix van zand, stro,
kalksteen en ijzergruis,
· maken van het infiltratiesysteem,
· afwerken met grind
en tenslotte kan het systeem beplant worden met jonge
rietplantjes.
Door middel van
de pomp in de pompput, wordt het rietveld enkele malen per dag bevloeid met
afvalwater.
De afvoer van het rietveld mondt uit in een controleput, zodat de
kwaliteit van het gezuiverde water beoordeeld kan worden, bij voorbeeld door het
nemen van monsters.
Vanaf de controleput kan het water afgevoerd worden naar een sloot
of in de bodem. Of naar een tweede pompput, opdat het gezuiverde water
hergebruikt kan worden.
Omdat het water schoon, helder en reukloos is, kan het benut worden
voor de toiletspoeling. Op deze manier kan bijna een derde van het totale
waterverbruik bespaard worden.
Het gezuiverde water kan ook voor andere doelen hergebruikt worden,
zoals schrobwater of voor het sproeien van de tuin.
Doorsnede
1 afvalwater van keuken, badkamer, (af)wasmachine
etc.
2 vetafscheider/ slibvangput
3 afvalwater van de toiletten
4 septic tank
5 pompput voor het voorbezonken afvalwater
6 grindbed met drukleidingen
7 substraat (vulmateriaal) van het helofytenfilter
8 grindlaag met drainageleidingen
9 controleput voor het gezuiverde water
10 afvoerbuis van het gezuiverde water
11 reservoir voor hergebruik van het water
(optioneel)
11a terugvoerleiding voor hergebruik water
(optioneel)
11b lozing op vijver, fontein (optioneel)
Grafieken
Bij het beschrijven van de werking van helofytenfilters kan je twee
kanten op:
hoe gaat het water door het systeem en wat komt daar bij kijken en:
wat gebeurt er met het water, wat betreft de verontreinigingen die
er in zitten.
Deze pagina's gaan over de laatste, de chemie-kant van het verhaal.
De getoonde tabellen zijn het eindresultaat van alle monsters (uitsluitend van
helofytenfilters die door ons zijn aangelegd) die zijn genomen en onderzocht in
zogenaamde sterlab-geaccrediteerde laboratoria. Deze werken volgens NEN- en
ISO-normen.
Het gaat hier om het eindresultaat van bijna driehonderd (!)
uitgebreide analyses.
De groene kolommen betreffen het vuile water, ook wel influent
genoemd, de blauwe betreffen het water dat uit het helofytenfilter komt (het
effluent).
Het influent-monster wordt doorgaans uit de pompput (dus ná de
septic tank en vetafscheider) gehaald. Dit betekent dat het afvalwater in feite
nog iets vuiler is, maar er zijn geen adequate voorzieningen toe te passen om de
kwaliteit eerder in het systeem te onderzoeken. Al met al is het uiteindelijke
zuiveringsrendement eigenlijk nóg iets beter, dus.
Er loopt sinds augustus 2000 een officieel vervolgonderzoek op één
van onze filters. Het betreft een rietveld dat we in 1995 hebben aangelegd en
dat toen drie jaar lang werd bemonsterd. Toen was dat uniek, zoveel monsters
gedurende zo’n lange periode. Nú is het voor het eerst dat een vijf jaar oud
filter zo intensief gevolgd wordt.
En wat blijkt: het is alleen maar beter gaan presteren! Daar zijn
we natuurlijk zeer verguld mee en we voelen ons bevestigd in het idee dat we een
goed product voeren. Het filter voldoet ruim aan de norm van IBA 3a. De nog
zwaardere norm 3b is bij dit filter nèt niet gehaald, dan had de fosfaatbinding
beter moeten zijn. We wisten dit eigenlijk al van tevoren, want het betreffende
filter was nog niet met ijzergruis als toevoeging gemaakt, daar zijn we pas in
1996 mee begonnen. We zagen geen mogelijkheid om deze toevoeging alsnog te doen
bij dit filter, zonder het voordeel te verliezen van de volwassen rietplanten
die daar nu groeien.
Nu dan de grafieken:
BZV5 staat voor Biochemisch
Zuurstof Verbruik.
Dit is de massahoeveelheid zuurstof (O2) die
door micro-organismen wordt verbruikt per liter water, gedurende een
aaneengesloten periode van 5 dagen, bij 20ºC.Het wordt uitgedrukt in milligram
per liter.
De analyse gebeurt volgens NEN 6634.
Het rendement van onze
filters bedraagt 99%.
De strengste lozingsnorm (IBA klasse 3) bedraagt 40
mg/l
CZV staat voor Chemisch
Zuurstof Verbruik.
Dit is de massahoeveelheid zuurstof (O2) die wordt
verbruikt bij chemische oxydatie.
Het wordt uitgedrukt in milligram per
liter.
De analyse gebeurt volgens NEN 6633.
Het rendement van onze filters
bedraagt 94%.
De strengste lozingsnorm (IBA klasse 3) bedraagt 200
mg/l
P-totaal is de totale
hoeveelheid aan fosfor (P) in de diverse fosforverbindingen.
Het wordt
uitgedrukt in milligram per liter.
De analyse gebeurt volgens NEN 6663.
Het rendement van onze filters bedraagt 61%, waarbij opgemerkt mag worden dat we
inmiddels nog iets betere waarden kunnen bereiken.
De strengste
lozingsnorm (IBA klasse 3b) bedraagt 6 mg/l
N-totaal is de totale
hoeveelheid aan stikstof (N), bestaande uit Kjeldahl-stikstof (organisch
gebonden N en NH4-N), nitraat (NO3)-stikstof en nitriet
(NO2)-stikstof. Het wordt uitgedrukt in milligram per liter.
Het
rendement van onze filters bedraagt 43%, maar vergeet niet te kijken bij de
volgende twee stikstofwaarden, want N-verwijdering is een complex geheel!
De strengste
lozingsnorm (IBA klasse 3) bedraagt 60 mg/l
N-Kjeldahl is de massahoeveelheid aan
Kjeldahl-stikstof (Kj-N).
Dit is opgebouwd uit organisch gebonden stikstof en
ammonium (NH4)-stikstof.
Het wordt uitgedrukt in milligram per liter.
De
bepaling gaat volgens NEN-ISO 5563.
Het rendement van onze filters bedraagt
zo'n 92%.
Er is geen lozingsnorm voor.
NH4-N staat voor Ammonium-stikstof.
Het
wordt uitgedrukt in milligram per liter.
De bepaling gaat volgens
NEN-6640.
Het rendement van onze filters bedraagt 94%.
De strengste lozingsnorm (IBA klasse 3) bedraagt 4
mg/l
E-coli staat voor thermotolerante coliformen. Het betreft
ziekteverwekkende kiemen die veelal in uitwerpselen zitten. Het rendement van
onze filters bedraagt ongeveer 99,98%.
Er is geen
lozingsnorm voor.
O2 -meter staat voor het aantal milligrammen zuurstof per
liter.
Afvalwater is meestal heel zuurstofarm.
In het helofytenfilter
verandert hier veel aan.
Het rendement van onze filters bedraagt ongeveer
2128 %.
Er is geen lozingsnorm voor
maar voor zwemwater verlangt men 5 mg/l.
Zwevende stof betreft
onopgeloste deeltjes in het afvalwater. De bepaling gebeurt in mg/l. Het
rendement van onze filters bedraagt 71 % (op het reeds voorbezonken afvalwater,
feitelijk is de waarde van ruw afvalwater ca. 300 mg/l) en de strengste norm
(IBA klasse 3) bedraagt 60 mg/l.
De
kosten
Het is erg moeilijk om een kostenindicatie te geven van een
helofytenfilter.
Eén en ander is sterk afhankelijk van de situatie ter
plekke.
Factoren die de aanlegkosten beïnvloeden zijn bij voorbeeld:
·
De afstand van de woning tot
het rietveld
·
De grootte van het huishouden/
hoeveelheid afvalwater
·
De aard van het afvalwater
·
De aanwezigheid van een septic
tank/ vetafscheider
·
De aard van de ondergrond
·
De hoogte van het
grondwaterpeil
We kunnen hier dan ook slechts een grove indicatie geven van de
aanlegkosten.
Deze zullen voor een systeem voor huishoudelijk afvalwater
meestal tussen de €10.000,- en € 20.000,- liggen.
Een systeem voor
waterrecycling is in deze prijzen niet opgenomen.
Een zuiveringssysteem voor
spoelwater van de melkinstallatie zal tussen de €15.000,- en € 30.000,-
kosten.
Op deze kosten is overigens aanzienlijk te besparen, indien u een
deel van de aanleg van het systeem zelf ter hand neemt.
Bij ECOFYT bestaat
namelijk de mogelijkheid dat u ons slechts vraagt een ontwerp te maken en
begeleiding te krijgen tijdens de aanleg.
Ook kunnen wij de meest kritische
gedeelten van het systeem (vulling van het filterbed, elektronica voor de pomp,
het bevloeiingssysteem) voor u realiseren, waarbij u dan de rest van het werk
voor uw rekening neemt.
Wij bespreken graag met u de
mogelijkheden.
Onderhoud
Het onderhoud van een helofytenfilter valt uiteen in twee
aspecten:
·
Het technisch
onderhoud
·
Het “groene”
onderhoud
Het technisch
onderhoud blijft beperkt tot het van tijd tot tijd controleren van de werking
van de pomp en de drukleidingen in het filter. Dit kan door middel van een
jaarlijkse onderhoudsbeurt worden geregeld. Voor een particulier systeem is
hiermee meestal tussen de twee en vier uur arbeid gemoeid.
Verder dient (gemiddeld eens in de zeven tot tien jaar) de septic
tank te worden leeggezogen, alsmede de vetafscheider (hoewel daarvan moeilijker
is aan te geven wat de frequentie is). Ook dit zijn zaken die wij voor u,
uiteraard op een verantwoorde wijze, kunnen regelen.
Het is raadzaam om af en toe (maar dat gaat natuurlijk vanzelf) de
conditie van de planten te bekijken. Zij geven in de regel goed aan hoe het met
de conditie van uw filter is gesteld.
Wat betreft het groene onderhoud: in het begin moet er af
en toe gewied worden om de jonge rietplantjes de kans te geven zich zo snel
mogelijk te ontwikkelen. Dit gaat overigens vrij gemakkelijk omdat het jonge
onkruid niet zo vast wortelt in de grindlaag op het helofytenfilter.
Het
maaien van het rietbed hoeft niet vaker dan eens in de twee jaar te gebeuren.
Wat wel belangrijk is: de juiste periode van maaien is in het vroege voorjaar.
Voordat de jonge scheuten van de rietplanten weer opkomen, maar ook weer niet zo
vroeg dat zware nachtvorst nog kan optreden. In de regel is half maart tot begin
april de juiste periode.
Ten slotte is het mogelijk dat de waterkwaliteitsbeheerder (meestal
het waterschap of zuiveringschap) een periodieke controle wenst van de werking
van het filter. Dit gebeurt door het analyseren van het gezuiverde water. Het
kan zijn dat dit jaarlijks moet, maar we hebben ook al meegemaakt dat een
waterschap met die aanvankelijke eis, na een paar jaar zei: "Laat maar zitten,
het gaat zó goed….”
ECOFYT heeft zelf een zgn. veldlaboratorium aangeschaft. Dit
apparaat, de LASA 10 van het bedrijf Dr. Lange, stelt ons in staat om water te
analyseren op CZV (dit staat voor Chemisch Zuurstof Verbruik, één van de
belangrijkste parameters voor de bepaling hoe vuil (of schoon) een bepaalde
hoeveelheid water is), NH4-N (dit is Ammonium-stikstof),
NO2-N (Nitraat-stikstof), Tot.-N (Totaal Stikstof volgens de
LATON-methode), Ortho-P en Tot.-P (fosfaatbepalingen). De aanschafprijs van dit
apparaat is aanzienlijk, wat inhoudt dat het analyseren van monsters daarmee
niet kosteloos kan zijn. Wel kunnen we vaak concurreren met laboratoria. We
zullen hier graag meer informatie over geven.
Voorzorgen
Met name aardolieproducten, ontsmettingsmiddelen, (gootsteen-)
ontstoppingsmiddelen en chloor kunnen schadelijk zijn voor de werking van het
filter. Deze stoffen dienen in het huishouden dan ook vermeden te worden.
Een
beperkte hoeveelheid chloor is voor het rietveld niet schadelijk. Toch is het
beter om chloorvrije middelen te gebruiken, met name bij het schoonmaken van het
toilet. De werking van de septic tank zou anders te veel verstoord worden. Dit
betekent in de praktijk dat u veel vaker slib uit de septic tank zou moeten
verwijderen. Middelen zonder chloor zijn op het moment ruim voorhanden.
De meeste normale wasmiddelen zijn gewoon bruikbaar. Ze worden in
het helofytenfilter goed afgebroken. De werking van het rietsysteem wordt nog
bevorderd wanneer u milieuvriendelijke wasmiddelen gebruikt. Hoe
milieuvriendelijker uw huishouden, des te schoner wordt uiteindelijk het
gezuiverde water.
Een helofytenfilter legt dan ook een deel van de
verantwoordelijkheid voor het goede functioneren bij de gebruiker. Dit geldt
natuurlijk ook voor eenieder die op de riolering is aangesloten maar dat is een
veel anoniemer systeem. Lozingen van in feite ongepaste stoffen zijn zelden
terug te voeren tot de vervuiler….
In de uitgebreide handleiding die bij de door ons gebouwde filters
wordt geleverd, staan de genoemde schadelijke stoffen (en hun eventuele
vervangers) in detail vermeld.
Projecten
We laten de projecten een beetje in willekeurige volgorde de revue
passeren. Als referentielijst is dit hoofdstuk niet compleet, maar het geeft wel
een beeld van wat er zoal komt kijken bij het realiseren van een
helofytenfilter.
1) bodemonderzoek
woonhuis
opdrachtgever: Staatsbosbeheer
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. huishoudelijk afvalwater.
grootte: 2,50m x 3,60m (9 m²)
aanleg : voorjaar '95
2) hoogtegegevens
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater van twee
gezinnen.
grootte: 4,00m x 5,00m (20 m²)
aanleg : voorjaar '95
3) bouwrijp maken
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type: horizontaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 8,00m x 4,00m (32 m²)
aanleg : zomer '94
4) uitzetten
melkveehouderij
opdrachtgever: melkveehouder
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
grootte: 6,00m x 11,70m (70 m²)
aanleg : voorjaar '95
5) putten plaatsen
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
voorzuivering t.b.v. verticaal doorstroomd helofytenfilter 16
m²
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
aanleg : voorjaar '96
6) grote putten
woon/werkgemeenschap
opdrachtgever: particulier
type :
voorzuivering t.b.v. verticaal doorstroomd helofytenfilter 70
m²
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
aanleg : najaar '96
7) in de putten....
camping
opdrachtgever: Staatsbosbeheer
type :
infiltratievoorziening
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 3x 10,00m (30 m²)
aanleg : voorjaar '95
8) leidingen leggen
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 3,30m x 3,00m (10 m²)
aanleg : najaar '94
9) tuinwerk...
woongemeenschap
opdrachtgever: Woningbouwvereniging
locatie: Den Haag
type :
verticaal doorstr. Helofytenfilter + recycling
t.b.v. : gemeenschappelijke wasserette
grootte: 4,20m x 5,20m (22 m²)
aanleg : mei '98
extra : Duurzaam
bouwen voorbeeldproject
10) drukleidingen
melkveehouderij
opdrachtgever: Waterschap Friesland
(samen met RietLand)
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
extra : goed
gedocumenteerd vanwege vele monsternames door waterschap
grootte: 6,00m x 12,15m (73 m²)
aanleg : voorjaar '95
11) rietplantjes
melkveehouderij
opdrachtgever: melkveehouder
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
grootte: 6,00m x 5,00m (30 m²)
aanleg : najaar '94
12) besturing pomp
woonhuis
opdrachtgever: Staatsbosbeheer
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 2,50m x 3,60m (9 m²)
aanleg : voorjaar '95
13) hergebruik
Hogeschool
opdrachtgever: schoolbestuur
locatie: Delft
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : drainagewater proefkas glastuinbouw
grootte: 1,80m Ø (2,5 m²)
aanleg : zomer '96
14) vijver als optie
kinderboerderij
opdrachtgever: Gemeente Den Haag, Dienst Stedelijke
Ontwikkeling
locatie: Den Haag - centrum
type :
horizontaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : keuken, stallen, urinoir
extra : met
waterrecycling
grootte: 4,50m x 4,50m (20 m²)
aanleg : voorjaar '94
15) mooi geheel!
melkveehouderij
opdrachtgever: Gem. Havelte, Zuiveringschap Drenthe, Provincie
Drenthe
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
extra : goed
gedocumenteerd vanwege vele monsternames door
zuiveringschap
grootte: 9,00m x 10,00m
(90 m²)
aanleg : zomer '95
16) egaliseren
leefgemeenschap
opdrachtgever: Gem. Havelte, Zuiveringschap Drenthe, Provincie
Drenthe
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
extra : goed
gedocumenteerd vanwege vele monsternames door
zuiveringschap
grootte: 3,90m x 9,00m (35 m²)
aanleg : zomer '95
17) het werkt
dieren-opvangcentrum
opdrachtgever: Stichting AAP
locatie: Almere
type : 2
verticaal doorstr. helofytenfilters + recycling
t.b.v. : Apenverblijf, kantoor, kantine
grootte: 13,30m x 10,00m (133 m²)
aanleg : maart '97 met uitbreiding in 2001
18) niet direct groen
melkveehouderij
opdrachtgever: Gem. Boxtel; Waterschap De Dommel
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
extra : goed
gedocumenteerd vanwege vele monsternames door waterschap
grootte: 4,50m x 10,00m (45 m²)
aanleg : voorjaar '94
19) trots
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 2,00m x 3,50m (7 m²)
aanleg : voorjaar '94
20) prachtig
milieu-educatiecentrum
opdrachtgever: Gem. Almere
locatie: Almere-Haven
type :
verticaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : afvalwater hele gebouw + recycling t.b.v.
toiletten
grootte: 8,50m x 4,00m (34 m²)
aanleg : zomer '95
21) voorjaar
lagere school
opdrachtgever: schoolbestuur
locatie: Delft
type :
horizontaal doorstroomd helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk grijs afvalwater
grootte: 1,50m x 4,50m (7 m²)
aanleg : voorjaar '96
22) andere vormen
woonhuis/werkschuur
opdrachtgever: Vereniging Natuurmonumenten
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter + recycling
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater van woonhuis en
kantoor
grootte: 2,10m x 16,60m (35 m²)
aanleg : maart '97
23) lang en smal
kantoorgebouw
opdrachtgever: DHV/AIB &
Waterschap Vallei en Eem
locatie: Leusden
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter + recycling
t.b.v. : deel grijswater gebouw, oppervlaktewater
grootte: 0,70m x 35,00m (25 m²)
aanleg : juni '98
extra : Duurzaam
bouwen voorbeeldproject
24) rondleidingen
milieu-educatiecentrum
opdrachtgever: particuliere natuurvereniging
locatie: Oud-Beijerland
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : afvalwater hele gebouw
extra : goed
gedocumenteerd vanwege monsternames door zuiveringschap
grootte: 4,00m x 4,00m (16 m²)
aanleg : zomer '95
25) hertjes
melkveehouderij
opdrachtgever: Milieucoöperatie de Peel
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater en spoelwater
melkinstallatie
extra : goed
gedocumenteerd vanwege monsternames TH-Eindhoven/GTD
Boxtel
grootte: 6,10m x 8,70m (53 m²)
aanleg : winter '96
26) mooie locaties.....
woonhuis
opdrachtgever: particulier
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
grootte: 2,10m x 5,20m (11 m²)
aanleg : voorjaar '96
27) bijzondere locaties
bunkerschip
opdrachtgever: Bunkerschip Heijmen
locatie: Millingen a/d Rijn
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : huishoudelijk afvalwater schip
grootte: 6,60m x 3,60
(24 m²)
aanleg : oktober '98
28) bijzondere toepassingen
kantoorgebouw
opdrachtgever: Rabobank Echt
locatie: Pey
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : vijverwater en hemelwater (t.b.v.
hergebruik)
grootte: 6,30m x 8,00m
(51 m²)
aanleg : maart '99
extra : Duurzaam
bouwen voorbeeldproject
29) grote toepassingen
woonwijk
opdrachtgever: Gemeente Dordrecht
locatie: Dordecht
type : 4
verticaal doorstr. helofytenfilter
t.b.v. : grijs afvalwater van 50 woningen
grootte: 456 m²
aanleg : voorjaar '99 tot najaar ‘00
30) bijna 6.500 rietplantjes
woonwijk
opdrachtgever: Dienst Waterbeheer en Riolering
locatie : Amsterdam
type :
horizontaal doorstroomd helofytenfilter (grindvulling)
t.b.v. :
hemelwaterbehandeling woonwijk
grootte : 638 m²
aanleg : winter
'99
31) (voor)onderzoek, rapportage, ontwerp
Autosnelweg
opdrachtgever: Rijkswaterstaat
locatie: Rijksweg 11
type :
verticaal doorstr. helofytenfilter (vrijverval)
t.b.v. : afstromend hemelwater
grootte: 1000 m²
41
Een heel interessante proef met drainagewater in de akkerbouw
opdrachtgever:
PPO (Praktijkonderzoek Plant & Omgeving,
gelieerd aan de Universiteit van Wageningen)
locatie: Vredepeel
horizontaal doorstroomd helofytenfilter
horizontaal doorstroomd strobedfilter
vloeiveld
t.b.v. : drainagewater
aanleg : voorjaar '05
grootte: 120 m²
43 oppervlaktewater van een park
opdrachtgever:
Amsterdam, Stadsdeel Oud-Zuid
locatie: Sarphatipark
type :
horizontaal doorstroomd
helofytenfilter
t.b.v. : vijverwater
aanleg : zomer '05
grootte: 250 m²
49 Een heel interessante
proeve van bekwaamheid!
opdrachtgever:
Woningcoörperatie DeltaWonen
locatie: tot januari 2007 Kampen,
daarna Zwolle
type : drijvend
(!) horizontaal doorstroomd helofytenfilter t.b.v. : huishoudelijk afvalwater
aanleg : zomer '06; grootte: 12 m²
En
nu verder….
Contact met
ECOFYT
De
vragenlijst
Na alle voorgaande informatie wilt u wellicht weten wat een
helofytenfilter voor uw speciale situatie kost. Maar ook voor een
helofytenfilter geldt: men kan niet bepalen wat iets kost als men niet weet wat
er gemaakt moet worden.
De eerste belangrijke fase is dus het maken van een ontwerp. Dit
vangt aan met het beantwoorden van onze vragenlijst. Op deze wijze proberen we
inzicht te krijgen in uw specifieke situatie. Zo kunnen we dus een passend
ontwerp te maken en daar een prijskaartje aan hangen.
Onlangs hebben we deze lijst "gedigitaliseerd": aan een ieder die
de beschikking heeft over e-mail en Excel '97, of het anderszins kan lezen (met
een Mac en Quattro Pro werkt 't ook) kunnen we de lijst toemailen. Ten slotte
kan het ook in Word-formaat, maar dat sluit niet zo naadloos aan bij ons
rekenprogramma.
De kosten van een ontwerp verschillen natuurlijk met de
complexiteit van de situatie maar voor een standaard huishoudelijke situatie
hebben we die prijs beperkt tot € 324,- inclusief BTW.
Neemt u dus gerust contact op met ons:
De Schepen 17
5688 VM Oirschot
Tel: 0499-550328
Fax:
0499-550329
E-mail: [email protected]
Web: http://www.ecofyt.nl
Hoeveel invloed heeft u op de kwaliteit van een
product?
Vaak geldt dat goedkoop gelijkstaat aan duurkoop.
Het niet
toepassen van goede kwaliteit kun je later vaak betreuren. Evenzeer geldt echter
dat de kwaliteit overdreven kan worden.
Wat heeft dit met helofytenfilters te
maken, vraagt u zich misschien af? Wij hebben ons de laatste tijd beziggehouden
met de keuzemogelijkheden voor de klant, waar het gaat om het materiaal van het
leidingwerk, de toe te passen putten en ook de deksels daarvan.
Het doel is
dat u zelf kunt bepalen of bij u KOMO-gekeurde putten moeten worden toegepast,
of dat verkeersbelastbaar (conform NEN-eisen) voldoende is. Of misschien kunt u
zelfs volstaan met niet-verkeersbelastbare putten (in particuliere situaties kan
dit het geval zijn als er in het geheel geen auto's in de buurt van de putten
kunnen komen).
Wij doen altijd ons best om met goed materiaal te werken;
degelijke pompen, doordachte constructies, maar we proberen evenzeer om niet te
overdrijven. Dit alles heeft uiteraard gevolgen voor de prijs van het
eindproduct.
De meest gestelde
vragen:
Stinkt het niet?
Helofytenfilters stinken niet. (Gelukkig maar, anders hadden we
waarschijnlijk niets meer te doen!) Er is een duidelijke reden voor: afvalwater
stinkt inderdaad, maar voornamelijk wanneer het in aanraking komt met zuurstof.
Technisch is het mogelijk om dit te voorkomen. De meeste helofytenfilters worden
zó geconstrueerd dat het afvalwater ongeveer twee keer per dag in het filter
wordt gebracht. Dit gebeurt in de bovenste grindlaag, die poreus genoeg is om al
het water te ontvangen, zodat er geen plassen ontstaan. Vanuit de grindlaag kan
het afvalwater (dat over het hele filter verspreid is) snel en gemakkelijk in de
zandbodem zakken.
Is het veilig voor kinderen en/of huisdieren?
Een helofytenfilter voor de behandeling van afvalwater is niet een
moeras in de zin dat je er door de blubber kunt waden. De bovenste laag bestaat
uit grind en het geheel is zonder meer stevig (en droog) genoeg om overheen te
lopen. Toch hebben we liever niet dat het filter betreden wordt. De planten
kunnen (vooral in het voorjaar als de jonge scheuten te voorschijn komen)
gemakkelijk beschadigd worden èn er lopen leidingen (om het water te verdelen)
net onder het oppervlak. Kuilen graven, door (huis-)dieren of kinderen is dan
ook uit den boze. Verder geldt natuurlijk dat het grind niet schoon kan zijn, in
de zin dat kinderen ermee zouden mogen spelen. De praktijk wijst wel uit dat een
helofytenfilter ook niet bijzonder aantrekkelijk wordt gevonden door kinderen,
zoveel valt er nu ook weer niet te zien.
Krijg je geen last van ongedierte?
Deze vraag heeft veel te maken met de vorige twee: onder ongedierte
wordt verstaan 1) muggen en andere hinderlijke insecten en 2) ratten of muizen.
Voor de meeste insecten zijn moerassen aantrekkelijk vanwege de uitgebreide
mogelijkheden tot voortplanting: ondiepe plasjes, stilstaand water en
beschutting is waar het om gaat. Het helofytenfilter voldoet echter niet aan die
voorwaarden. Er ontstaan geen plassen (zie bij vraag 1) en de bovenlaag valt zo
gauw droog dat insecteneieren of muggenlarven er gewoon niet het gewenste milieu
vinden. Wat ratten betreft: voor hen is er ook niet genoeg water om het
aantrekkelijk te maken. Ons is uit de praktijk (of uit literatuur) nooit ter ore
gekomen dat men door een helofytenfilter last heeft gekregen van hetzij muggen,
hetzij ratten of muizen.
Vraagt het niet enorm veel ruimte?
Van de kleinschalige afvalwaterzuiveringen kosten de natuurlijke
systemen (helofytenfilters, opgehoogde infiltratiebedden en ondergrondse
infiltratievoorzieningen) aanmerkelijk meer ruimte dan de technische systemen
(Biorotors, Biotowers, Biodiscs, etc.). Maar om nu te zeggen dat het véél ruimte
kost? Per persoon is een oppervlakte nodig van zo'n drie tot vijf vierkante
meter. Voor een gezin van vier personen moet je daarom rekenen op een rietveldje
van ongeveer vier bij vier meter. Daarbij mag rustig gezegd worden dat het geen
verlóren ruimte is; het kan een heel aantrekkelijk stukje groen zijn in de tuin.
Niet voor niets worden helofytenfilters geroemd om hun "natuurlijke
inpasbaarheid".
Moet het een rechthoekige vorm zijn?
Dat is niet nodig. Zeker bij het type dat we meestal toepassen (het
verticaal doorstroomde helofytenfilter) geldt dat het in allerhande
fantasievormen te realiseren is. De reden dat de meeste filters wel rechthoekig
zijn, is meer een financiële zaak: op die wijze kan er zonder verlies van
foliemateriaal gewerkt worden. Verder zijn er geen beperkingen.
Kan het met een tuinvijver gecombineerd worden?
Het kan heel mooi zijn om een helofytenfilter te combineren met een
vijver. Wèl moet men rekening houden met het feit dat een helofytenfilter, zoals
wij dat meestal maken, een dikte heeft van ongeveer 1,20 m. En dat het een
voorwaarde is dat het water aan de onderkant vrij komt. Wil men dus een filter
dat aan de bovenzijde (ongeveer) gelijk ligt met het vijveroppervlak, dan moet
het schoongemaakte water eerst opgevangen worden in een pompput en dàn kan het
naar de vijver gepompt worden. Een andere mogelijkheid is uiteraard: voldoende
verval realiseren tussen het filter en de vijver, zodat het water vanzelf naar
de vijver stroomt.
Kan je niet gewoon zo op de sloot blijven lozen?
Nee, dat is nu nog wel toegestaan voor (bestaande) particuliere
lozingen, maar vanaf 2005 is het bij wet geregeld dat afvalwater niet
onbehandeld in het oppervlaktewater (of in de bodem) geloosd mag worden.
Heb je er niet erg veel onderhoud aan?
In het begin moet er wat gewied worden om de jonge rietplantjes
meer kans te geven dan bij voorbeeld gras of brandnetels. (Dit valt overigens
enorm mee vanwege het feit dat de bovenlaag van grind is, jong onkruid zit nog
niet erg stevig vast). Verder moet jaarlijks het technische gedeelte
gecontroleerd worden: pomp schoonmaken, leidingen op het rietveld doorspuiten en
de voorzuiveringsputten (septic tank en vetafscheider) controleren op dikte van
het afgezette materiaal. Voor een rietveld voor een gezin hebben wij meestal
genoeg aan vier uur (per jaar) voor een onderhoudsbeurt. Het leegzuigen van de
septic tank en vetafscheider is iets dat ongeveer eens in de tien jaar moet
gebeuren. Verder, mocht er ooit eens een storing zijn, moet u (vooral) ook met
ons contact opnemen. Wij houden namelijk van ieder project dat we hebben
gerealiseerd een rapport bij en daar horen (vinden wij) ook kleine storingen in
thuis.
Kan ik het ook zelf maken?
Dat durven wij niet uit te sluiten! Denkt u echter alstublieft niet
dat een helofytenfilter "gewoon een bak met zand is waar je rietplantjes in
zet." Wilt u echter een (groot) deel van de aanleg in eigen beheer doen? Ook dan
kunt u in ons een goede partij vinden; wij hebben er geen moeite mee om u met
raad en daad bij te staan of alleen maar met raad! We kunnen u natuurlijk ook
goed helpen bij het kiezen van de juiste materialen.
Kost het veel energie?
Bij de meeste filters die wij aanleggen is sprake van een pomp, om
het water in het filter te injecteren. Daarom is er sprake van het gebruik van
stroom. Waar bijna alle technische afvalwaterzuiveringssystemen echter werken
met (bijna) continue draaiende delen, wordt in een helofytenfilter de pomp twee
keer per dag gedurende niet meer dan zo'n vijf minuten gebruikt. Dit betekent
dan ook dat voor een gezin de stroomkosten per jaar slechts iets van vijf euro
zijn!
Werkt het ook in de
winter?
Ja, en de reden is de volgende: het zijn niet zozeer de rietplanten
die het zuiverende werk doen, maar de bacteriën die in de bodem leven. In de
winter sterft het riet bovengronds af (niet de wortels, riet is een
overblijvende plant) maar de bacteriën gaan gewoon door met hun werk. De
voorwaarde die zij stellen is dat de bodemtemperatuur niet te laag wordt. En
die blijft nu juist op peil omdat er dagelijks afvalwater in het filter
terechtkomt, dat vaak nog enigszins lauw is door douche- of wasmachinegebruik.
En dat het systeem altijd blijft werken is in de praktijk bewezen, het geldt
zelfs in een winter met een Elfstedentocht!
Wettelijke
bepalingen
Certificeringstraject
Wellicht had u er al iets over gehoord; in het wereldje van
afvalwaterzuivering is dringend behoefte aan helderheid en zekerheid.
IBA-systemen (dit zijn de kleinschalige afvalwaterzuiveringen, IBA staat voor
Individuele Afvalwater Behandeling en helofytenfilters vallen hier uiteraard
onder) worden in allerlei vormen aangeboden en niet altijd is duidelijk of de
systemen wel goed werken. De overheid (lokaal en landelijk), de consumenten en
de producenten van IBA's zouden gebaat zijn bij certificering, bijvoorbeeld een
Kiwa-keur. Nu zijn dit gigantisch kostbare trajecten, die ook nog eens lang
duren. Indien certificering mogelijk is, zal dit niet gaan leiden tot
verplichting. Al enige jaren geleden is overleg tot stand gekomen tussen het
ministerie van VROM, de Kiwa, de Unie van waterschappen en leveranciers van
IBA's. Wij zijn, als leverancier, indertijd toegetreden tot de NATI, (nu heet
dat de Federatie Agrotechniek) nadat deze de "sectie IBA" had opgericht. Hierin
zijn inmiddels maar liefst negentien bedrijven verenigd, die zich uitsluitend
bezighouden met IBA's èn het contact met de overheid. Zo kunnen wij mogelijk nog
meer invloed doen gelden in het certificeringtraject en alles wat daarmee
samenhangt, up-to-date blijven en natuurlijk: werken aan een steeds beter
product. Uit de inmiddels bijna 300 analyses die er zijn gedaan op het water dat
door onze filters stroomt, blijkt dat we gemiddeld minstens 20% beter scoren dan
de strengste eisen, de zgn. IBA 3b-norm.
Wetgeving
In 1991 is de "Richtlijn voor individuele behandeling van
afvalwater" verschenen, een uitgave van het ministerie van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM).
Hierin wordt
behandeld:
·
de technische en bouwkundige
voorwaarden en
·
de voorwaarden voor beheer en
de bedrijfsvoering van IBA-systemen.
Een complicatie was dat helofytenfilters, ondanks de enorm
toegenomen belangstelling, niet in deze richtlijn omschreven zijn. Daarom is in
1998 de "Handleiding Helofytenfilters" uitgegeven door VROM, als aanvulling op
de eerder genoemde IBA-richtlijn.
In EG-verband geeft de "Richtlijn van de Europese Gemeenschappen"
verplichte aanwijzingen voor bescherming van het grondwater tegen
verontreiniging door lozing van bepaalde schadelijke stoffen (PbEG 1980 L 20/43,
dec. 1979).
De Nederlandse uitwerkingen daarvan zijn:
·
de Wet Bodembescherming
(Staatsblad 1986, 374)
·
het Lozingenbesluit
bodembescherming (Stb. 1990, 217) en de daarbijbehorende
·
Uitvoeringsregeling
Lozingenbesluit bodembescherming (Staatscourant 123, 6-1990)
·
het Lozingenbesluit Wvo
huishoudelijk afvalwater (Stcrt. 27, 1-1997).
Voor de in de wet opgenomen systemen is een keuringssysteem
ontwikkeld, met een eenmalige kwalitatieve controle bij oplevering en een
tweejaarlijkse controle van de installatie.
Deze controle dient te worden
uigevoerd door het bedrijf Tauw Water.
Omdat helofytenfilters niet binnen dit
keuringssysteem vallen en de overheid wildgroei van systemen vreest (met
mogelijk ondeugdelijke kwaliteit), is in opdracht van het ministerie van VROM
dus de "Handleiding Helofytenfilters" verschenen.
Het in het leven roepen van
de werkgroep die deze handleiding geschreven heeft, was de eerste stap om tot
een certificatieregeling te komen voor de bouw en uitvoering van
helofytenfilters. De werkgroep bestaat uit:
·
de Universiteit Utrecht
(vakgroep botanische oecologie en evolutiebiologie),
·
Kiwa Certificatie en Keuringen
N.V.,
·
Nati (sectie IBA, de verenigde
leveranciers van IBA-systemen, waaronder ook ECOFYT),
·
Stichting Individuele
Behandeling Afvalwater (STIBA),
·
Noordelijk Agrarisch
Innovatiecentrum (NAI),
·
Gemeenschappelijke
Technologische Dienst Oost-Brabant (GTD),
·
Tauw Water.
·
Ministerie van V&W,
·
Rijksinst. voor Integraal
Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling (RIZA)
De handleiding heeft als status een leidraad met aanbevelingen.
Er is geen sprake van vervanging van enige bestaande wettelijke regeling of
norm; lozingen op het oppervlaktewater vallen onder het Lozingenbesluit van de
Wet verontreiniging oppervlaktewater, lozingen in de bodem vallen onder het
Lozingenbesluit bodembescherming.
Omdat er nog altijd sprake is van
ontwikkelingen, wil de beschrijving van de mogelijke systemen in de handleiding
het gebruik van nieuwe materialen en methoden nadrukkelijk niet uitsluiten.
In de handleiding worden aspecten beschreven met betrekking
tot:
·
de dimensionering,
·
de uitvoering,
·
het beheer en
·
de bedrijfsvoering van
helofytenfilters voor de behandeling van huishoudelijk afvalwater en afvalwater
dat afkomstig is van de reiniging van melkinstallaties.
E.e.a. tot een grootte van ongeveer 10
i.e. (inwoner-equivalenten)
Voorts stelt de handleiding dat dergelijke
systemen in principe opschaalbaar zijn naar 200 i.e.
Voor zover de beschrijving van het "Handboek
Helofytenfilters".
Er zijn nog andere juridische bepalingen met betrekking tot
huishoudelijk afvalwater:
Op grond van artikel 10.16a, lid 1 van de Wet
milieubeheer, heeft de gemeente de zorgplicht voor de doelmatige inzameling en
het doelmatig transport van afvalwater dat vrijkomt op alle binnen haar
grondgebied gelegen percelen. Gedeputeerde Staten kunnen ontheffing verlenen van
deze zorgplicht volgens lid 2 van dat artikel. Ontheffing kan alleen verleend
worden voor percelen buiten de bebouwde kom of voor een bebouwde kom met minder
dan 2000 vervuilingseenheden.
Toelichting:
De
zorgplicht betekent dus niet dat het buitengebied voor 100% op de riolering moet
worden aangesloten. De provincies hebben in de afgelopen jaren
ontheffingscriteria geformuleerd (zij het niet landelijk), in overleg met
gemeenten en waterschappen (waterkwaliteitsbeheerders).
Criteria in de nog
enigszins ondoorzichtige afwegingssystematiek zijn: financiële
ondergrenzen, soms gerelateerd aan: de kwetsbaarheid van het gebied waar
het afvalwater vrijkomt (er worden drie klassen onderscheiden). De ontheffing is
in beginsel tijdelijk, maar wel voor een langere periode. De particulier dient
vervolgens zelf een individuele oplossing (overeenkomstig het Lozingenbesluit)
te realiseren. Indien aansluiting op riolering plaatsvindt, is een eigen
bijdrage van € 3.850,- al eens als redelijk beoordeeld door de rechter.
Indien een IBA wordt geïnstalleerd, worden de aanlegkosten (stichtingskosten)
soms gefinancierd door gemeenten en/of waterkwaliteitsbeheerders.
Soms ook
neemt juist de particulier de kosten geheel voor eigen rekening om zodoende af
te zijn van ook maar enige heffing of belasting. Dit is met name omdat deze
kosten in de laatste jaren enorm gestegen zijn en het “plafond”hiervan is nog
niet in zicht.
Gemeenten kunnen de kosten van IBA's niet financieren uit de
opbrengsten van het rioolrecht.
Binnen de Unie van Waterschappen is gesproken
over de mogelijkheid tot verlaging van de verontreinigingsheffing als men loost
met behulp van een vergaand zuiverend IBA-systeem.
Momenteel vallen
woonruimten echter nog onder het "woonruimteforfait" en dat is een tamelijk
rigide systeem van heffingen (hoewel er al een aantal precedenten is waarin een
uitzondering werd gemaakt voor een helofytenfilter). Tenslotte willen we nog
vermelden dat de grootte van de lozing nog van invloed is op de mogelijkheden
tot ontheffing van aansluiting op het
rioleringsnet:
Omvang van de lozing
afstand tot de riolering
1-
10
lozingseenheden
40
meter
11- 25
lozingseenheden
100
meter
25- 50
lozingseenheden
600
meter
50- 100
lozingseenheden
1500
meter
100-
200
lozingseenheden
3000
meter
Het bevoegd gezag mag dus geen ontheffing verlenen als een lozing
binnen de daarbij behorende afstand tot de riolering blijft.
